مخزن پلی اتیلن

مخزن پلی اتیلن به دلیل ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر خوردگی، استحکام بالا و طول عمر طولانی، در صنایع مختلف مانند نفت و گاز، کشاورزی، شیمیایی و مصارف خانگی کاربرد دارد. از آنجایی که پلی اتیلن یک ماده پلاستیکی مقاوم است، مخزن ساخته شده از آن می تواند برای ذخیره مواد شیمیایی، آب، سوخت‌ها و سایر مایعات استفاده شود.

مخزن پلی اتیلن چیست؟

مخزن پلی اتیلن، یک محفظه ذخیره‌سازی سیال است که با بهره‌گیری از پلی اتیلن سنگین (HDPE) و ترکیبات پایدار کننده در برابر اشعه فرابنفش، به روش روتومولدینگ یا جوشکاری اکستروژن تولید می‌شود و ساختار پلیمری آن دارای زنجیره‌های بلند با چگالی بالا و مقاومت شیمیایی تقویت شده است.

مخزن پلی اتیلنی، تنش‌های مکانیکی حاصل از فشار هیدرواستاتیک و نوسانات دمایی را در طیف وسیعی از شرایط محیطی تحمل کرده و هم‌زمان خواص فیزیکی خود را در برابر نفوذپذیری، ترک‌خوردگی تنشی محیطی و دگرریختی در اثر بارگذاری پیوسته حفظ ‌می‌نماید.

هندسه بدنه، ضخامت دیواره، یکنواختی توزیع مواد و کیفیت لایه‌های داخلی و خارجی، نقش کلیدی در عملکرد درازمدت مخزن پلی اتیلن داشته و آن را به یک سیستم نگهداری سیال با تکیه‌ بر اصول پلیمر مکانیک، ترمودینامیک مواد و طراحی صنعتی تبدیل می‌کند.

مزایای مخازن پلی اتیلن

• کاملاً یکپارچه و بدون درز
• حک تاریخ تولید و مقدار حجم بر روی بدنه
• تهیه شده از مواد اولیه کاملاً بهداشتی
• دارای 36 ماه گارانتی تعویض به استثناء تعمد در تخریب به تشخیص کارشناس رسمی دادگستری
• دارای لایه مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش و ضد جلبک
• مخزن پلی اتیلن ضد جلبک، بدون بو، کاملا بهداشتی و استاندارد می باشد.
• ضخامت بالایی دارند و قیمت آنها نیز بسیار مناسب می باشد.
• سبک بوده و در عین حال استحکام و دوام بالایی دارند.
• مقاومت خوبی در برابر اسیدها، بازها و مواد خورنده دارند لذا قابل استفاده بعنوان مخزن اسید هستند.
• به صورت کاملا یک پارچه و بدون درز تولید می شوند.
• انتقال حرارتی مخزن پلی اتیلن ناچیز می باشد.
• به راحتی قابل نصب و تعمیر و جابجایی هستند.
• مخازن آب سه لایه پلی اتیلن ظاهر زیبایی دارند.
• دارای تنوع رنگی و حجمی بالایی می باشند.
• این مخازن قابلیت بازیافت شدن را دارند و جزء محصولات سبز به شمار می آیند.
• لایه خارجی مخازن پلی اتیلن سه لایه، دارای ثبات رنگ در زمان طولانی هستند و لایه میانی آنها نیز، در برابر اشعه مضر خورشید مقاوم و محافظ می باشد و لایه داخلی دارای تائیدیه جهت مصارف غذایی و آشامیدنی هستند.
• می توان در ارتفاع، روی زمین و یا زیر زمین نصب نمود.
• مخزن پلی اتیلنی مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی و پوسیدگی دارد.

کاربرد‌های مخزن پلی اتیلن

• استفاده از مخزن پلی اتیلن در خانه‌ها، مجتمع‌های مسکونی، ساختمان‌های تجاری و مناطق روستایی برای تأمین و ذخیره آب آشامیدنی.
• مزارع، گلخانه‌ها و زمین‌های کشاورزی برای آبیاری محصولات کشاورزی و تأمین آب مورد نیاز دامداری‌ها.
• ایستگاه‌های پمپ بنزین، کارخانه‌ها و تأسیسات نفتی برای نگهداری سوخت‌ها و فرآورده‌های نفتی.
• صنایع شیمیایی، کارخانه‌های تولید مواد شوینده، داروسازی و آزمایشگاه‌ها برای ذخیره انواع اسیدها و بازها در محیط‌های صنعتی.
• کاربرد مخزن پلی اتیلن در کارخانجات تولید روغن، صنایع اتومبیل سازی و تولید گریس برای ذخیره روغن‌های صنعتی و مایعات مشابه.
• کارخانه‌های مواد غذایی، صنایع لبنی و تولیدکنندگان روغن‌های خوراکی برای ذخیره مواد غذایی مایع.
• تصفیه خانه‌های آب، ایستگاه‌های آب رسانی شهری و روستایی و سیستم‌های آب سازی صنعتی برای تصفیه و نگهداری آب.
• استفاده از مخزن پلی اتیلن در منازل، ساختمان‌های اداری، پارک‌ها و فضاهای عمومی برای جمع آوری و ذخیره آب باران به منظور استفاده مجدد.
• کارخانه‌های نساجی و کارخانجات رنگرزی برای ذخیره آب مورد نیاز در فرآیندهای تولید پارچه و پوشاک.
• مزرعه‌های پرورش ماهی، آکواریوم‌ها و پرورشگاه‌های آبزیان برای حفظ کیفیت و حجم آب مورد نیاز.
• کاربرد مخزن پلی اتیلن در مزارع کشاورزی، سیستم‌های آبیاری قطره ای و باغات برای تأمین آب مورد نیاز محصولات کشاورزی.
• کارخانه‌های داروسازی و تولید داروهای مایع برای ذخیره مایعات مورد استفاده در فرآیندهای تولید دارو.
• پالایشگاه‌ها، ایستگاه‌های انتقال نفت و گاز و تأسیسات نفتی برای ذخیره مواد نفتی و گازی.
• استفاده در ایستگاه‌های آتش نشانی، ساختمان‌های بلند و صنایع بزرگ برای تأمین آب مورد نیاز در مواقع اضطراری.

دسته بندی مخازن پلی اتیلن

مخازن پلی اتیلن در اشکال مختلفی مانند عمودی، افقی، ته قیفی، کتابی و مکعبی تولید می شوند و بسته به نیاز، می توانند تک لایه، دولایه، سه لایه یا حتی چندلایه باشند. انواع چندلایه آنها به ویژه برای جلوگیری از نفوذ نور خورشید و جلوگیری از رشد جلبک در ذخیره سازی آب شرب کاربرد دارند.

انواع مخزن پلی اتیلن بر اساس شکل ظاهری

• مخازن افقی مناسب برای نصب در فضاهای با ارتفاع کم و دارای استحکام بالا در برابر فشار.
• مخازن عمودی مناسب برای فضاهای محدود و با ظرفیت‌های بالا.
• مخازن مکعبی برای نصب در فضاهای خاص مانند زیر پله‌ها یا فضاهای کوچک.
• مخازن قیفی (مخروطی) برای تخلیه آسان مواد و مایعات ته نشین شونده.

انواع مخزن پلی اتیلن بر اساس تعداد لایه‌ها

• مخازن تک لایه مناسب برای نگهداری آب آشامیدنی و مایعات غیر خورنده.
• مخازن دولایه دارای یک لایه ضد UV برای جلوگیری از تابش نور خورشید.
• مخازن سه لایه مناسب برای جلوگیری از رشد جلبک‌ها و افزایش دوام مخزن.
• مخازن چهارلایه و بیشتر برای ذخیره سازی مواد شیمیایی حساس و مایعات خاص.

انواع مخزن پلی اتیلن بر اساس کاربرد

• مخازن ذخیره آب برای مصارف خانگی، صنعتی و کشاورزی.
• مخازن حمل و نقل برای جابجایی مایعات و مواد شیمیایی.
• مخازن اسید مقاوم در برابر مواد خورنده مانند اسیدها و مواد شیمیایی.
• مخازن مواد غذایی با استفاده از مواد اولیه فود گرید و بدون بو.
• مخازن سوخت برای ذخیره سازی انواع سوخت‌های مایع.

مخزن پلی اتیلن سه لایه و تفاوت آن با تک و دولایه

مخزن پلی اتیلن تک لایه اقتصادی‌ترین نوع مخازن پلی اتیلنی است که کاملاً شفاف بوده و برای ذخیره آب در فضای بسته یا محیط‌های بدون نور مستقیم آفتاب مناسب است. از آنجایی که نور به راحتی از بدنه عبور می‌کند، احتمال رشد جلبک در صورت نگهداری طولانی مدت بالا می‌رود.

مخزن پلاستیکی دولایه دارای یک لایه بیرونی مات و یک لایه داخلی تماس با سیال است. لایه بیرونی معمولاً مشکی یا رنگی است و از عبور نور به درون مخزن جلوگیری می‌کند، بنابراین رشد جلبک به حداقل می‌رسد. این نوع مخزن انتخاب مناسبی برای نگهداری آب آشامیدنی در محیط‌های نیمه روشن فاقد نور مستقیم خورشید است.

مخزن پلی اتیلن سه لایه پرکاربردترین نوع مخازن پلی اتیلنی در بازار ایران است. این مخازن معمولاً شامل:

• لایه بیرونی ضد UV برای جلوگیری از آسیب آفتاب و افزایش عمر مخزن در فضای باز
• لایه میانی مشکی برای ممانعت از عبور نور و جلوگیری از رشد جلبک
• لایه داخلی سفید و بهداشتی، مناسب برای نگهداری آب آشامیدنی یا سیالات حساس

در برخی مدل‌های خاص، حتی از مواد آنتی باکتریال در لایه داخلی استفاده می‌شود تا برای کاربردهای بهداشتی و صنایع غذایی نیز کاملاً ایمن باشد.

ظرفیت‌های مختلف مخازن پلی اتیلن

مخازن پلی اتیلن در طیف گسترده ای از ظرفیت‌ها تولید می شوند تا نیازهای مختلف خانگی، صنعتی، کشاورزی و تجاری را پوشش دهند. عوامل مؤثر در انتخاب ظرفیت مخازن پلی اتیلن عبارتند از:

• حجم مایعی که باید ذخیره شود.
• اندازه و فضای موجود برای نصب مخزن.
• چگالی و ویژگی های شیمیایی مایع ذخیره شونده.
• کاربرد مخزن.
• امکانات حمل و نقل.

در ادامه، ظرفیت ها به صورت دقیق تر و با جزئیات بیشتر بیان می شوند:

1. مخزن پلاستیکی کوچک برای مصارف محدود و خانگی: معمولاً برای مصارف کوچک مانند ذخیره سازی آب آشامیدنی، مواد شیمیایی کم حجم یا استفاده در آزمایشگاه‌ها و در ظرفیتهای 20 تا 500 لیتر تولید می شود.
2. مخزن پلی اتیلن متوسط برای مصارف تجاری و صنعتی کوچک: برای ذخیره سازی موادی مانند آب، مواد شیمیایی، سوخت و سایر مایعات در حجم های متوسط استفاده می شود. ظرفیت مخازن پلی اتیلن متوسط بین 1000 تا 5000 لیتر می باشد.
3. مخزن پلی اتیلن بزرگ برای مصارف صنعتی و کشاورزی: برای ذخیره سازی حجم های بالایی از مایعات مانند آب آبیاری، مواد شیمیایی صنعتی، سوخت و فاضلاب استفاده شده و در ظرفیتهای 10.000 تا 30.000 لیتر تولید میشود.
4. مخزن پلی اتیلن بسیار بزرگ برای پروژه های خاص و صنایع بزرگ: برای ذخیره سازی حجمهای بسیار بالا در صنایع بزرگ، تصفیه خانه ها، نیروگاه ها و پروژه های عمرانی استفاده شده و در در ظرفیتهای 50 تا 200 مترمکعب تولید میشود.

قیمت مخزن پلی اتیلن

قیمت مخزن پلی اتیلن تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که شناخت آن‌ها به انتخاب بهتر کمک می‌کند.

• ظرفیت و ابعاد مخزن
  هرچه حجم مخزن بیشتر باشد، قیمت آن هم بالاتر می‌رود. زیرا مواد اولیه بیشتری مصرف شده و تولید آن زمان‌برتر است. همچنین، مخازن بزرگ‌تر به دلیل طراحی پیچیده‌تر، هزینه ساخت بالاتری دارند.
• نوع مواد اولیه و ضخامت دیواره‌ها
  مخازن ساخته شده از پلی اتیلن با چگالی بالا در برابر فشار، دما و مواد شیمیایی مقاوم‌تر هستند و به همین دلیل قیمت بالاتری دارند. همچنین، ضخامت بیشتر دیواره‌ها به معنای مصرف بیشتر مواد اولیه و افزایش قیمت مخزن پلی اتیلن است.
• طراحی و ساختار مخزن
  مخازنی که طراحی ویژه دارند (مثل دوجداره، ته قیفی یا مقاوم در برابر اشعه UV) به دلیل نیاز به تجهیزات خاص و فرآیند تولید پیچیده‌تر، گران‌تر تمام می‌شوند.
• نوع کاربرد و محیط استفاده
  مخزن ذخیره آب آشامیدنی، مواد شیمیایی یا سوخت هرکدام نیازهای خاصی دارند. مثلاً مخازن شیمیایی باید در برابر خوردگی مقاوم باشند یا مخازن صنایع غذایی باید گواهی بهداشتی داشته باشند؛ این موارد بر قیمت نهایی تأثیر می‌گذارند.
• اتصالات و شیرآلات
  نوع و کیفیت اتصالات استفاده شده (فلزی یا پلاستیکی، معمولی یا ضد نشتی) نیز می‌تواند باعث افزایش یا کاهش قیمت مخزن پلی اتیلن شود.
• مقاومت حرارتی و فشاری
  برخی از مخازن برای استفاده در دماهای بالا یا محیط‌های پرفشار طراحی می‌شوند که نیازمند مواد و تکنولوژی خاصی هستند. این ویژگی‌ها باعث افزایش قیمت می‌شود.
• استانداردها و گواهی‌ها
  اگر مخزن دارای استانداردهای بین المللی یا تأییدیه‌های بهداشتی و زیست محیطی باشد، قیمت آن بیشتر خواهد بود.
• حمل و نصب
  ابعاد و وزن مخزن پلی اتیلنی بر هزینه حمل و نقل اثر می‌گذارد. همچنین اگر نصب نیاز به تجهیزات یا نیروی متخصص داشته باشد، این هزینه به قیمت نهایی افزوده می‌شود.
• تعداد سفارش
  سفارش عمده معمولاً با قیمت پایین‌تری عرضه می‌شود، چون هزینه‌های تولید سرشکن می‌شوند. بنابراین خرید در تعداد بالا مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

در ادامه لیست قیمت حدودی برخی از ظرفیتهای پرکاربرد مخازن پلی اتیلنی مذکور آورده شده است.

ظرفیت (لیتر)	محدوده قیمت مخزن پلی اتیلن (تومان)
500	5,000,000 – 6,000,000
1000	7,000,000 – 9,000,000
2000	12,000,000 – 14,000,000
5000	18,000,000 – 22,000,000
10000	35,000,000 – 45,000,000
15000	50,000,000 – 65,000,000
20000	70,000,000 – 90,000,000
30000	100,000,000 – 130,000,000
50000	160,000,000 – 200,000,000
100000	300,000,000 – 400,000,000

بهترین محل نصب مخزن پلی اتیلن

مخزن پلی اتیلن را می توان در فضای باز، پشت بام یا زیرزمین نصب کرد؛ اما انتخاب محل مناسب به نوع سیال، شرایط محیطی و نحوه مصرف بستگی دارد:

• پشت بام: برای ساختمان های چندطبقه که به فشار ثقلی آب نیاز دارند مناسب است. باید توجه کرد که سقف تحمل وزن مخزن پر را داشته باشد و مخزن در برابر تابش مستقیم آفتاب مقاوم باشد (ترجیحاً سه لایه).
• زیرزمین: گزینه ای عالی برای محافظت در برابر نور و تغییرات دما. نیاز به تهویه و دسترسی آسان دارد و باید از نفوذ آبهای زیرزمینی به اطراف جلوگیری شود.
• فضای باز: رایج ترین محل نصب برای واحدهای صنعتی و مسکونی است. فقط باید از زیرسازی صاف و مستحکم استفاده کرد و در صورت امکان سایه بان یا کاور ضد UV در نظر گرفت.

همیشه مخزن پلی اتیلن را روی سطح کاملاً تراز و بدون شیب نصب کنید تا فشار به بدنه به صورت یکنواخت وارد شود و عمر مخزن افزایش یابد.

نحوه انتخاب مخزن پلی اتیلن مناسب

برای انتخاب مخزن پلی اتیلن مناسب، فقط به حجم مورد نیاز نباید توجه کرد؛ بلکه نوع سیالی که قرار است در آن ذخیره شود، نقش تعیین کننده دارد. اگر مخزن برای نگهداری آب آشامیدنی یا سیالات بهداشتی استفاده می شود، باید از مخازن سه لایه با لایه داخلی سفید و بدون افزودنی بازیافتی استفاده کرد که دارای مجوزهای بهداشتی باشد.

در مورد مواد شیمیایی، مقاومت شیمیایی بدنه مخزن پلی اتیلن اهمیت دارد؛ مثلاً برای ذخیره اسید نیتریک، سود مایع یا سایر خورنده ها، باید مطمئن بود که پلی اتیلن مورد استفاده از نوع چگالی بالا و صنعتی باشد و طراحی آن متناسب با خورندگی سیال انجام شده باشد.

برای نگهداری سوخت و مواد نفتی، مقاومت مخزن در برابر تبخیر، فشار و نشت اهمیت دارد و معمولاً نیاز به اتصالات خاص، درپوش های ایمن و تهویه مناسب وجود دارد.

اگر سیال دمای بالا دارد یا در محیطی با تغییرات شدید دما نگهداری می شود، باید محدودیت های حرارتی پلی اتیلن را در نظر گرفت، چرا که دمای بالای 60 درجه می تواند به ساختار مخزن آسیب بزند.

در صنایع غذایی، لبنی یا دارویی نیز علاوه بر بهداشت، صاف بودن سطح داخلی و امکان شستشو اهمیت پیدا می کند. بنابراین پیش از انتخاب نهایی، شناخت کامل ویژگی های سیال و شرایط نگهداری، شرط ضروری است تا از خطا در انتخاب جلوگیری شود و طول عمر مخزن پلی اتیلن تضمین گردد.

راهنمای نگهداری مخازن پلاستیکی

برای حفظ کیفیت و افزایش طول عمر مخزن پلی اتیلن، رعایت نکات زیر ضروری است.

• ابتدا مخزن پلی اتیلن را به صورت منظم از آلودگی، رسوبات و گرد و غبار تمیز کنید تا مواد داخل آن به بهترین شکل باقی بمانند.
• بازرسی دوره ای دیواره ها، اتصالات و شیرآلات به منظور شناسایی هرگونه ترک یا نشتی به جلوگیری از آسیب های جدی کمک می کند.
• از تماس مخازن پلاستیکی با مواد شیمیایی خورنده، حرارت بالا و اشعه مستقیم خورشید خودداری کنید یا در صورت نصب در فضای باز، از مخازن ضد UV استفاده نمایید.
• فشار و دمای داخل مخزن پلی اتیلن را کنترل کرده و از پرکردن بیش از حد آن جلوگیری کنید تا ساختار مخزن دچار آسیب نشود.
• همچنین از قرار دادن اجسام سنگین روی مخزن یا کشیدن آن روی سطوح سخت پرهیز کنید.
• در نهایت، در حمل و نقل مخازن حتماً دستورالعمل های ایمنی را رعایت کنید و مخزن پلی اتیلن را در محیطی با تهویه مناسب و رطوبت کنترل شده نگهداری نمایید.

استانداردها و گواهی‌های مخزن پلی اتیلن

مخازن پلی اتیلن، به ویژه زمانی که برای ذخیره آب شرب، مواد غذایی یا سیالات شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند، باید مطابق با استانداردهای مشخصی تولید شده باشند. برای کاربردهای بهداشتی، مهمترین الزام، استفاده از مواد اولیه تأیید شده توسط سازمان غذا و دارو و عدم استفاده از پلی اتیلن بازیافتی در لایه داخلی مخزن است.

وجود گواهی بهداشت و تطابق با الزامات سازمان استاندارد ایران یا استانداردهای بین المللی مثل NSF، FDA یا WRAS نشان دهنده ایمنی و سلامت مخزن در تماس با آب آشامیدنی است.

در کاربردهای صنعتی و شیمیایی، مقاومت مخزن پلی اتیلن در برابر خوردگی، فشار و دما باید طبق استانداردهایی نظیر ASTM D1998 یا ISO 9001 طراحی و کنترل شده باشد. در برخی پروژه ها، به ویژه در صنایع دارویی، نفت، پتروشیمی و صادراتی، ارائه گواهی‌های کنترل کیفیت، تست هیدرواستاتیک یا شناسنامه فنی محصول نیز الزامی است.

مقایسه مخازن پلی اتیلنی با سایر مخازن

مخازن پلی اتیلن به دلیل وزن سبک، مقاومت خوب در برابر خوردگی و مواد شیمیایی، قیمت مناسب و سهولت نصب، یکی از پرکاربردترین گزینه ها برای ذخیره آب و بسیاری سیالات غیرخورنده محسوب می شوند. این مخازن به خصوص در کاربردهای خانگی، کشاورزی و صنعتی سبک بسیار محبوب هستند.

مخازن پلی پروپیلن نسبت به پلی اتیلن مقاومت شیمیایی بالاتری دارند و در برابر دمای بالاتر نیز پایدارترند، بنابراین برای نگهداری مواد شیمیایی خورنده و دماهای متوسط تا بالا مناسب ترند. با این حال، قیمت آن ها معمولاً بالاتر است و تولید و نصب آن ها ممکن است نیازمند تجهیزات خاص تری باشد.

مخازن استیل و فلزی از نظر استحکام و دوام برتر هستند و برای ذخیره مواد خورنده، سیالات تحت فشار و دماهای بالا گزینه های مناسبی به شمار می روند. اما وزن زیاد، هزینه بالاتر و نیاز به نگهداری منظم از معایب آن هاست.

مخازن فایبرگلاس نیز مقاومت شیمیایی خوبی ارائه می دهند و وزن سبکی دارند، اما نسبت به ضربه حساس تر هستند و در شرایط خاص ممکن است شکننده باشند.

در نهایت، انتخاب مخزن مناسب بر اساس نوع سیال، شرایط محیطی، بودجه و نیازهای فنی پروژه انجام می شود. مخازن پلی اتیلن و پلی پروپیلن با ترکیب مزایا و معایب خاص خود، گزینه های اصلی در بسیاری از صنایع هستند؛ به ویژه زمانی که قیمت، مقاومت شیمیایی و سهولت نصب مدنظر باشد.