یخساز قالبی

یخساز قالبی همچون کارخانه یخ سازی به عنوان صنعتی ترین نوع یخ سازها شناخته میشود و قادر است با سیستم خاص خود، آب را دریافت کرده و به یخهای قالبی بزرگ (طول نیم یا 1 متر) تبدیل کند.

در سال 1870 اولین دستگاه های یخساز قالبی به کمک آمونیاک یا دی اکسید کربن بعنوان سیال مبرد و با استفاده از آب و قالب های فلزی ساخته شدند و بعد از این سال، برای برطرف سازی انواع نیازها مورد استفاده قرار گرفتند.

یخساز قالبی چیست؟

یخساز قالبی، دستگاهی است که با گرفتن دمای آب در مقیاس بسیار زیاد با استفاده از اواپراتور و کمپرسور زمینه تولید یخ بصورت قالبهای 5، 8، 12.5 تا 25 کیلویی را فراهم می کند. در یخسازهای سایز بزرگ، یخ ها را به روش دیفراسی (ایجاد برفک) در قالب های بزرگ می سازند. مکانیزم برودتی این مدل از ماشین های یخسازی می تواند آب خنک و هواخنک باشد.

کاربرد یخساز قالبی

انواع دستگاه یخساز قالبی قابلیت استفاده در کاربری های مختلفی را دارند. از جمله کاربردهای این دستگاه ها میتوان به موارد زیر اشاره داشت:

1. کشتارگاه ها و شرکتهای تولید مواد پروتئینی: در کشتارگاه ها و مراکز بسته بندی گوشت، یخ قالبی به عنوان عامل کاهش دمای سریع گوشت قرمز و مرغ استفاده می شود تا از رشد باکتری ها جلوگیری شود.
2. صنایع لبنی: همچنین در شرکتهای تولید لبنیات نیز استفاده از دستگاه تولید یخ قالبی بسیار پرکاربرد است.

3. صنایع تولید بتن: شرکتهای تولید بتن و صنایع بتنی نیز از دیگر مصرف کنندگان این دستگاه ها هستند. هنگام تولید و گیرش اولیه بتن، دمای بتن ها بسیار افزایش می یابد. در نتیجه نیاز به حل شدن عناصر برودتی در بتن است تا دمای آن برای حفظ کیفیت، کاهش پیدا کند. استفاده از دستگاه یخساز قالبی یکی از بهترین گزینه ها برای کاهش سریع دمای بتنی است.

4. ماشین های انتقال گوشت دام و طیور: بمنظور عدم فساد در گوشت ها و لاشه های دام، به هنگام انتقال به مراکز عرضه گوشت و قصابی، استفاده از یخهای قالبی کاربردهای گسترده ای دارد. بخصوص برای مسافت های زیاد که باید با انتقال سرما، کیفیت گوشت را حفظ نمود.

5. شیلات: سازمانهای شیلات، مراکز صیادی بزرگ و بازار ماهی فروشان نیز از دیگر مشتریان آنها میباشند.

6. استفاده در مواکب بین راهی: ارائه خدمات به زائرین کربلا در مواکب بین راهی را شاید بتوان بیشترین تقاضای این یخسازها دانست. بدلیل تردد هر ساله بیش از 5 میلیون نفر در بازه 15 روزه اربعین حسینی (10 روز قبل و 5 روز بعد از 20 صفر هجری قمری)، تنها راه فراهم نمودن یخ در حجم بسیار زیاد استفاده یخسازهای قالبی 2.5 و 5 تن در شبانه روز می باشد.

نحوه عملکرد یخ ساز قالبی

نحوه عملکرد و فرایند تولید یخ در یخ ساز قالبی به صورت دیفراسی است. در این فرایند تولید یخ، قالب های پر از آب در حوضچه آب نمکی قرار می گیرند. برودت ایجاد شده توسط کمپرسور به آب نمک انتقال پیدا می کند و در نهایت آب نمک سرد شده، موجب یخ بستن آب موجود در قالب ها می گردد. مدت زمان انجام کامل فرآیند، تقریبا 8 تا 14 ساعت می باشد.

بمنظور منجمدسازی آب و تبدیل آن به توده های یخ، از گاز مبرد استفاده میشود. گاز مبرد که غالباَ در درون کویلها یا مخزن تبرید دستگاه ها نگه داشته میشود، در زمان تغییر حالت شیمیایی میتوانند به تبادل حرارت و یا انتقال گرما بپردازند. به همین دلیل لوله های کم ضخامتی در پشت یخساز قالبی تعبیه شده است تا امکان تبدیل گاز فریون (گاز مبرد) را به مایع فراهم کند. سپس این گاز از کمپرسور به سمت کندانسور هدایت میشود تا سرمای لازم برای انجماد را بوجود آورد.

پس از اتمام فرآیند یخسازی، یخ های درون قالب یا مخزن بوسیله ی یک ماشه مکانیکی در دسترس قرار میگیرند. گاهاَ نیز آزادسازی یخهای تولید شده در دستگاه تولید یخ قالبی، از طریق کمپرسور امکان پذیر است.

ظرفیت تولید یخ ساز قالبی

انتخاب ظرفیت مناسب یخساز قالبی به عواملی مانند میزان مصرف روزانه یخ، مدت زمان نگهداری، نوع محصول قابل حمل با یخ و شرایط اقلیمی بستگی دارد و از حاصلضرب تعداد قالب های یخ و وزن هر قالب در 24 ساعت بدست می آید.

چرخه یخسازی عموما 12 ساعت بوده و در صورت تقویت یونیت برودتی این زمان تا 8 ساعت کاهش می یابد. یخساز قالبی می تواند روزانه بین 500 کیلوگرم تا بیش از 25 تن یخ قالبی تولید کند. رایج ترین ظرفیت ها در بازار شامل دستگاه هایی با تولید 2.5، 5، 10، 15 و 20 تن در 24 ساعت هستند.

مثلاَ دستگاه یخساز با ظرفیت 300 قالب در 24 ساعت، دارای 7.5 تن ظرفیت تولید است. برای دستیابی به ظرفیت تولید کافیست عدد 300 (تعداد قالب در شبانه روز) را ضربدر عدد 25 نمایید. (هر قالب 25 کیلوگرم است).

طول یخ های تولید شده در یخسازهای قالبی نیم تا یک متر است و وزنی بین 5 تا 50 کیلو دارند و در بازه های زمانی معین منجمد می شود.

مزایای فنی یخ ساز قالبی

مزایا و مشخصات فنی یخساز قالبی بعنوان یکی از انواع یخسازهای صنعتی بسیار گسترده و کارآمد می باشد. برخی از مهمترین ویژگیهای دستگاه های تولید یخ قالبی به شرح زیر است:

1. استانداردهای بهداشتی بالا. (عدم دخالت دستان پرسنل در پروسه تولید یخ و برشکاری آن)
2. قیمت مناسب با توجه به کارایی های گسترده و ماندگاری بسیار طولانی
3. طول عمر بسیار بالا
4. استفاده از بدنه گالوانیزه لعابدار یا بدنه استیل در ساخت یخسازهای قالبی
5. امکان سفارش و خرید یخساز قالبی صنعتی در ظرفیت های مختلف
6. کاهش میزان استفاده از آب برای انجام فرآیندهای دیفراست (برفک زدایی)
7. قابلیت کاستن از ابعاد تابلو برق دستگاه. (درنتیجه ساختمان این تجهیزات کوچکتر شده و خرید یخساز قالبی مقرون بصرفه تر میشود.)
8. شاسی قدرتمند
9. صرفه جویی در زمان و وقت پرسنل
10. امکان تولید ظرفیت های زیاد یخ در تولید شبانه روز
11. خاموش سازی اتوماتیک این تجهیزات با پرشدن مخزن. (ارسال سیگنال فلومتری برای عدم کارکرد اضافی دستگاه)
12. قابلیت کارکرد 24 ساعته و بدون فشار
13. بازدهی کاری عالی

اجزای یخساز قالبی

دستگاه یخساز قالبی صنعتی از مجموعه ای قطعات تخصصی تشکیل شده که هماهنگ با یکدیگر، فرآیند تولید یخ قالبی ماندگار و باکیفیت را انجام می دهند. مهم ترین این اجزا عبارتند از:

• کمپرسور: قلب سیستم تبرید یخساز قالبی که مبرد را فشرده کرده و به کندانسور می فرستد. عملکرد صحیح آن، مستقیماً بر ظرفیت و راندمان دستگاه اثر دارد.
• کندانسور: گاز داغ خروجی کمپرسور را خنک کرده و به مایع تبدیل می کند. کندانسورها در دو مدل آب خنک و هواخنک به کار می روند.
• اواپراتور: بخش تبخیرکننده که با کاهش دمای آب شور، شرایط یخ زدگی و تشکیل قالب های یخ را فراهم می کند.
• فیلتر و شیرآلات حفاظتی: شامل اویل سپراتور، فیلتر کر درایر، شیر خودکار و کلیدهای فشار که وظیفه حذف ناخالصی، کنترل فشار و جلوگیری از آسیب به سیستم را دارند.
• تابلو برق و ترموستات: مدیریت هوشمند سیکل یخسازی، تنظیم دما و حفاظت از یخساز قالبی را بر عهده دارند.
• پمپ آب و همزن: آب شور را در مخزن به گردش در می آورند تا یخ ها یکدست و شفاف منجمد شوند.
• مبدل حرارتی و لوله های مسی فشار قوی: انتقال مؤثر برودت و جلوگیری از یخ زدگی ناخواسته را ممکن می سازند.
• چپه کن و پرکن قالب ها: برای تخلیه و پرکردن قالب های یخ استفاده می شوند و در یخساز قالبی بزرگ به صورت اتوماتیک و مجهز به جرثقیل طراحی می گردند.

این اجزا در کنار هم، امکان تولید یخ قالبی در ظرفیت های بالا و با راندمان مداوم را برای صنایع مختلف فراهم می سازند.

موتور یخساز قالبی نقش اساسی در عملکرد دستگاه دارد و معمولاً در دو نوع هرماتیک و نیمه هرماتیک (سمی هرماتیک) استفاده می شود. موتورهای هرماتیک بیشتر برای لوازم خانگی طراحی شده اند و دوام و راندمان پایینی در کارکرد صنعتی دارند. اما در یخسازهای قالبی صنعتی، موتور نیمه هرماتیک انتخاب بهتری است، چون مقاومت بالاتر، راندمان بیشتر، ایمنی بالاتر و امکان کارکرد مداوم در شرایط سخت دارد. هرچند قیمت این نوع موتور بالاتر است، اما به دلیل عمر طولانی و کاهش مصرف انرژی، گزینه ای بسیار اقتصادی تر برای استفاده صنعتی به شمار می رود.

جنس بدنه و عایق بندی یخساز قالبی

بدنه یخساز قالبی معمولاً از ورق گالوانیزه گرم یا ساندویچ پانل ساخته می شود. قالب های یخ نیز اغلب گالوانیزه هستند که با پوشش لعابدار در برابر زنگ زدگی مقاوم شده اند. استفاده از گالوانیزه باعث کاهش وزن و قیمت تمام شده دستگاه می شود؛ درحالی که اگر تمام بدنه از استیل ساخته شود، هم هزینه به شدت بالا می رود و هم وزن دستگاه چند برابر خواهد شد.

یخساز قالبی تولیدی شرکت ناب ملل از بیرون دارای بدنه گالوانیزه با رنگ کوره ای و از داخل پوشش اپوکسی ضدزنگ است. این ترکیب دوام بالا و مقاومت در برابر تماس دائمی با آب را تضمین می کند. در مدل های جدید، استفاده از ساندویچ پانل اطراف وان ها علاوه بر کاهش تبادل حرارت با محیط، بهینه سازی مصرف انرژی را نیز به همراه دارد.

از نظر عایق کاری، به کارگیری لایه اپوکسی، پوشش های مقاوم در برابر رطوبت (مانند EPDM) و پلاستوفوم با دانسیته بالا، باعث می شود دستگاه در برابر هدررفت سرما ایمن شود. همچنین در نمونه های کانکسی، بدنه با ساندویچ پانل پوشانده می شود تا سرمای تولید شده در داخل محبوس گردد. استفاده از کولینگ تاور نیز در کنار این عایق بندی، فشار روی کمپرسور و کندانسور را کاهش داده و عمر مفید یخساز قالبی را افزایش می دهد.

انواع یخساز قالبی

یخسازهای قالبی صنعتی بسته به نوع سیستم خنک کاری و طراحی بدنه در مدل های مختلفی ساخته می شوند. هرکدام از این مدل ها مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند و انتخاب درست آن ها به شرایط اقلیمی، میزان مصرف یخ و فضای نصب بستگی دارد. مهم ترین انواع یخساز قالبی شامل سه گروه زیر هستند:

یخساز قالبی آب خنک

در این مدل، کندانسور با جریان آب خنک می شود. یخساز قالبی آب خنک معمولاً مصرف برق کمتری دارد و راندمان بالاتری ارائه می دهد، اما نیازمند تأمین آب خنک به صورت مداوم است. به همین دلیل بیشتر در مناطق شمالی یا نقاطی که دسترسی به آب فراوان وجود دارد، مورد استفاده قرار می گیرد.

یخساز قالبی هواخنک

در این نوع، خنک کاری با جریان هوا انجام می شود و نیازی به مصرف آب وجود ندارد. یخساز قالبی هواخنک بهترین انتخاب برای مناطق گرم و خشک است که تأمین آب دشوار یا پرهزینه است. البته مصرف برق این مدل ها کمی بیشتر است و به فضای باز با تهویه مناسب نیاز دارند.

یخساز قالبی کانکسی

این مدل به صورت یک کانکس عایق بندی شده طراحی می شود که تمام اجزای سرمایشی و برقی یخساز در داخل آن قرار دارد. یخساز قالبی کانکسی به دلیل عایق بندی عالی، از هدررفت سرما جلوگیری می کند و فشار کمتری به کمپرسور وارد می شود. همین ویژگی باعث افزایش عمر مفید دستگاه و کاهش مصرف انرژی می شود. این مدل برای پروژه های سیار یا نصب در مناطق بین راهی مثل موکب های اربعین بسیار کاربردی است.

مصرف انرژی و آب در یخساز قالبی

یکی از دغدغه های اصلی خریداران، هزینه برق و آب در زمان کارکرد مداوم دستگاه است. یخساز قالبی با توجه به ظرفیت بالای تولید، به طور طبیعی مصرف انرژی بیشتری نسبت به یخسازهای کوچک دارد، اما طراحی جدید این دستگاه ها باعث بهینه سازی چشمگیر مصرف شده است.

در یخسازهای قالبی آب خنک، بخشی از انرژی با کمک جریان آب تأمین می شود و همین موضوع باعث کاهش فشار روی کمپرسور و مصرف برق کمتر می گردد؛ البته در این مدل نیاز به تأمین آب خنک مداوم وجود دارد. در مقابل، یخسازهای قالبی هواخنک به آب نیازی ندارند و گزینه ای مناسب برای مناطق کم آب هستند، اما مصرف برق آن ها کمی بیشتر است.

از نظر آب مصرفی، یخساز قالبی به گونه ای طراحی شده که بخش زیادی از آب در مدار بسته گردش می کند و هدررفت به حداقل می رسد. این ویژگی به ویژه در مناطق گرمسیر یا پروژه هایی که 24 ساعته کار می کنند اهمیت زیادی دارد.

به طور کلی، انتخاب نوع کندانسور (آب خنک یا هواخنک) و ظرفیت دستگاه بیشترین تأثیر را بر مصرف برق و آب دارد. مشاوره دقیق پیش از خرید، کمک می کند دستگاهی متناسب با شرایط اقلیمی و بودجه انتخاب شود.

قیمت یخساز قالبی

قیمت یخساز قالبی از حدودا 600 میلیون تومان برای ظرفیت 500 کیلویی آغاز و تا 10 میلیارد تومان برای کارخانه یخ 25 تن در شبانه روز ادامه دارد.

برخی از مهمترین پارامترهای تأثیرگذار بر قیمت یخساز قالبی عبارتند از:

• جنس بدنه: مدلهای گالوانیزه به مراتب ارزانتر از جنس بدنه استیل هستند. بهینه ترین جنس بدنه را به ضرس قاطع می توان ساندویچ پانل عنوان کرد.
• کیفیت الکتروموتور. (و میزان بکارگیری قطعات کمکی برای حفظ کیفیت و راندمان الکتروموتور)
• ظرفیت: ظرفیت یخساز قالبی از 500 کیلوگرم در شبانه روز شروع شده و تا 25 تن ادامه دارد. افزایش ظرفیت تولید یخ، منوط به افزایش ظرفیت کمپرسور، کندانسور و سایر اجزای یونیت سرمایشی و نهایتا قیمت است.
• کیفیت و توان اجزای سیستم برودتی
• مارک تجهیزات برودتی دستگاه: برند سازنده این تجهیزات نیز در قیمت یخساز قالبی تاثیر بسیار زیادی دارد. مثلا کمپرسورهای مارک بیتزر یا بوک که مبدا شرکت سازنده آنها آلمان است، کمپرسورهایی به مراتب گران تر از مدلهای رفکامپ ایتالیایی هستند. به لطف مهندسان داخلی صنعت کندانسور سازی در داخل کشور پیشینه قوی و عملکرد خوبی در زمینه طراحی و تولید کندانسور دارند و با احتساب هزینه های قطعات و تولید و همچنین هزینه نصب و راه اندازی می توان قیمت یخساز قالبی را تعیین نمود.
• جنس لوله ها: اینکه لوله های مورد استفاده در ساخت یونیت برودتی استیل باشد یا مسی به دلیل اختلاف در ضریب تبادل حرارتی و در نتیجه میزان لوله مورد استفاده از یک سو و از سوی دیگر قیمت متفاوت هر متر طول لوله مسی و استیل، قیمت یخساز قالبی تغییر خواهد کرد.
• میزان برنامه پذیری و کنترل شوندگی دستگاه: پر واضح است که استفاده از تابلو برق (PLC) اتوماتیک قیمت کارخانه یخ قالبی را بالاتر خواهد برد.
• نوع یونیت برودتی: اینکه برای ساخت یونیت بردوتی از لوله استیل، لوله مسی و یا پیل و پلیت استفاده کنید قطعا تغییرات زیادی در قیمت ها خواهد داشت. یادمان باشد شاید پیل و پلیت به لحاظ هزینه قیمتی پایین تر نسبت به لوله مسی و لوله استیل داشته باشد ولی در عملکرد به تجربه اثبات شده است یونیتی که به روش پیل و پلیت ساخته شده باشد از یونیت ساخته شده به روش لوله مسی و استیل کارایی بیشتری دارد.

خرید یخساز قالبی

بمنظور خرید یخساز قالبی ابتدا باید میزان نیاز یخ توسط مشتری به سازنده اعلام گردد. اینکه محل نصب دستگاه کدام منطقه است و آیا در سایه بان قرار می گیرد یا در ایستگاه های بین راهی قرار می گیرد تاثیر مستقیمی برای قیمت و خرید یخساز قالبی دارد.

خرید یخسازهای قالبی کانکس دار برای ایستگاه های بین راهی همچون موکب های اربعین پیشنهاد می شود و چنانچه بطور مثال جهت نصب در یکی از فازهای پارس جنوبی قرار گیرد می توان نسبت به خرید نمونه بدون کانکس اقدام نمود.

بسیاری از افرادی که به دنبال خرید کارخانه یخ در مناطق گرمسیر هستند بدلیل عدم امکان تامین آب برای خنک کاری به سراغ خرید یخساز قالبی هواخنک می روند و البته در نواحی مثل شمال کشور خرید یخ ساز قالبی آب خنک پیشنهاد می شود. در هر صورت خرید یخسازهای سایز بزرگ امری تخصصی است که برای بهترین انتخاب باید با یک مشاور خبره به این مهم بپردازید.

راهنمای راهبری یخساز قالبی

برای اینکه یخساز قالبی بهترین عملکرد را داشته باشد و عمر مفید آن افزایش یابد، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است:

• راه اندازی اولیه: اتصال درست آب، برق و گاز مبرد قبل از روشن کردن دستگاه بررسی شود.
• تنظیمات یخ سازی: دما و زمان چرخه باید متناسب با ظرفیت و ضخامت یخ تنظیم گردد.
• نظارت حین کار: عملکرد کمپرسور، پمپ آب و سیستم همزن کنترل شود تا یخ ها شفاف و یکدست تولید شوند.
• تخلیه ایمن یخ: در مدل های اتوماتیک، چپه کن و پرکن عملیات تخلیه را بدون نیاز به نیروی دستی انجام می دهند.
• خاموشی و سرویس: در خاموشی طولانی، آب و لوله ها تخلیه شود. همچنین شست وشو و بازرسی دوره ای قطعات تبرید برای جلوگیری از خرابی الزامی است.

با رعایت همین چند اصل ساده، یخساز قالبی می تواند به صورت 24 ساعته و بدون مشکل کار کند و نیاز صنایع را به بهترین شکل برطرف سازد.

جدول مشخصات فنی یخساز قالبی

یخسازهای قالبی در ظرفیت های متنوعی تولید می شوند تا پاسخگوی نیاز صنایع کوچک تا پروژه های بزرگ باشند. ظرفیت تولید معمولاً بر اساس تعداد قالب × وزن هر قالب در شبانه روز محاسبه می شود. در جدول زیر می توانید مشخصات رایج ترین ظرفیت های یخساز قالبی از 2.5 تا 20 تن را مشاهده کنید:

ظرفیت تولید (تن/24h)	تعداد قالب × وزن هر قالب	نوع کندانسور	مصرف برق تقریبی (kW)
2.5	100 × 25kg	هواخنک / آب خنک	15–25
5	200 × 25kg	هواخنک / آب خنک	25–60
10	400 × 25kg	هواخنک / آب خنک	50–90
15	600 × 25kg	هواخنک / آب خنک	75–120
20	800 × 25 kg	هواخنک / آب خنک	105–150

مقادیر «مصرف برق» تقریبی است و به برند کمپرسور (Bitzer/Refcomp/…)، شرایط اقلیمی، نوع کندانسور (هواخنک/آب خنک) و طراحی یونیت (برین تانک/پلیوپلیت) وابسته است.

چنانچه ظرفیت مورد نظرتان در این جدول موجود نیست با همکاران من در شرکت ناب ملل تماس بگیرید و قیمت روز را دریافت نمائید.

محاسبه ظرفیت یخساز قالبی

انتخاب ظرفیت مناسب یخساز قالبی به حجم کار روزانه و نوع صنعت بستگی دارد. برای اینکه بدانید چه ظرفیتی برای شما کافی است، می‌توانید از مثال‌های زیر کمک بگیرید:

• کشتارگاه کوچک یا کارگاه بسته‌بندی گوشت: روزانه حدود 2 تا 3 تن یخ نیاز دارند لذا یخساز قالبی با ظرفیت 2.5 یا 5 تن مناسب است.
• صنایع لبنی و فرآوری پروتئین متوسط: به‌طور معمول روزانه 5 تا 10 تن یخ مصرف می‌کنند در نتیجه یخساز قالبی 10 تن بهترین گزینه است.
• صنایع بتن و پروژه‌های عمرانی بزرگ: برای کنترل دمای بتن در حین گیرش، مصرف یخ بالا می‌رود و حداقل 15 تا 20 تن در روز لازم است.
• موکب‌های اربعین یا ایستگاه‌های بین‌راهی پر ازدحام: در بازه کوتاه اما پیک مصرف بالا، معمولاً 5 تا 10 تن یخ در روز نیاز است.
• شیلات و مراکز صیادی بزرگ: برای حفظ تازگی ماهی در حمل و عرضه، اغلب به ظرفیت 10 تا 15 تن نیاز دارند.

به این ترتیب، کافی است نوع فعالیت خود را مشخص کنید تا بتوانید ظرفیت تقریبی یخساز قالبی مورد نیازتان را انتخاب کنید. در صورت تردید، مشاوره رایگان بهترین راه برای جلوگیری از خرید دستگاه کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از نیاز است.