تجهیزات تهویه مطبوع

تقاضاها برای خرید/یا فروش تجهیزات تهویه مطبوع، هیچگاه ارزش خود را در دهه‌های گذشته از دست نداده است. دلیل این امر را بی‌شک میتوان به کارکردهای گسترده‌ی آنها مربوط دانست. چرا که انواع تجهیزات تهویه مطبوع قادر به ارائه خدمات متنوعی نظیر: گرمایش، سرمایش، هواسازی، ایجاد حرارت و برودت توأمان و جداگانه، تنظیم دما، تخلیه هوای راکد، تصفیه آلایندگی و… می‌باشند. از همین‌رو از یک ساختمان مسکونی گرفته تا بزرگترین واحدهای صنعتی هر کشور، مجهز به انواع سیستم‌های تهویه‌ای هستند.

البته به جهت خرید سیستم‌های تهویه مطبوع بایستی به نکات متعددی توجه داشته باشید. میزان مصرفی انرژی، ظرفیت هوادهی موردنیاز فضا، نیاز مکان به نوع سرمایش یا گرمایش و…، همه و همه از جمله مواردی هستند که در هنگام انتخاب این سیستم‌ها، بایستی بدان توجه داشت.

بازار جهانی تجهیزات تهویه مطبوع

درقیاس با بسیاری از دسته‌بندی‌های صنعتی جهان، تجهیزات تهویه مطبوع دارای یکی از پرارزشترین مارکت‌های جهانی می‌باشد. چنانکه اندازه بازار جهانی تجهیزات تهویه مطبوع در سالهای 2022 و 2023 به ترتیب برابر با «222.2» و «231.5» بیلیون دلار تخمین زده شده است. کارشناسان به‌درستی بر این باورند که چنانچه همه گیری جهانی کرونا رخ نداده بود، مارکت مذکور میتوانست رکوردهای جذابتری را نیز به ثبت برساند. البته کشورهایی مانند ایتالیا نیز در پاندمی کرونا، بدلیل درخواست‌های متعدد کشورها برای خرید سیستم‌های AHU (برای تهویه هوا)، با سودهای فوق‌العاده زیادی مواجه شدند.

برهمین اساس و همچنین بر مبنای میزان گسترش‌پذیری‌های صنعت گردشگری بین الملل، کارشناسان رشد 4.2 الی 5% را برای بازار جهانی این حوزه درنظر گرفته‌اند. بنابر همین تخمین، عدد «281.6 بیلیون دلار» برای معاملات بازارهای خرید و فروش تجهیزات هواساز در سال 2027 پیش بینی شده‌است.

عوامل موثر بر افزایش خرید تجهیزات تهویه مطبوع

بطورکلی عواملی نظیر:

• گسترش صنعت ساخت‌وساز،
• کاهش مقررات سنگین در بخش‌های املاک و ساخت و ساز،
• پتانسیل قابل توجه برای صرفه‌جویی در انرژی،
• افزایش گرمای گلخانه ای جهانی،
• کارایی‌های متنوع،
• ظهور برندهای جدید با ایده‌های شگفت انگیز (جایگزینی سیستم های تهویه مطبوع موجود با تجهیزاتی با عملکرد بهتر)،
• افزایش ظرفیت گردشگری بخصوص در آسیا
• و نیازهای تعمیر و نگهداری کم و ساده،

همه و همه بر افزایش تقاضاها و خرید هرچه بیشتر تجهیزات تهویه مطبوع موثر می‌باشند.

انواع تجهیزات تهویه مطبوع

فارغ از نحوه کارایی و طبقه بندی، لیست کلی انواع تجهیزات تهویه مطبوع به شرح زیر خواهد بود:

• اسپلیت،
• کولرهای سرمایشی،
• سیستمهای جریان مبرد متغیر،
• واحدهای انتقال هوا،
• چیلرها،
• تجهیزات تهویه مطبوع هواساز،
• فن‌کویل‌ها،
• هیتر تابشی،
• ایرواشر،
• جت هیتر،
• رادیاتور،
• منبع کویل دار،
• پرده هوا،
• اگزاست فن،
• دستگاه پلاسمای سرد،
• دیگ بخار (تأمین کننده آب گرم مصرفی)،
• سیستم‌های ضدعفونی هوا،

و ده ها مدل دیگر. برخی از سیستم های فوق، بعنوان تجهیزات اصلی تهویه مطبوع، برخی دیگر در قالب تجهیزات انتقالی و بعضی نیز بعنوان سیستم‌های پشتیبان تهویه‌ای شناخته میشوند.

کاربردهای متنوع سیستم های تهویه مطبوع

انواع تجهیزات تهویه مطبوع دارای کاربردها و مکانیزم های کارکردی مختلفی هستند. بلحاظ کاربرد، عملاَ تمامی صنایع و حتی انواع ساختمانهای مسکونی، تجاری و اداری از سیستم‌های هواساز و گرمایشی/سرمایشی استفاده میکنند. اما بلحاظ کارکردی، خدمات قابل ارائه از سوی انواع تجهیزات تهویه مطبوع بسیار گسترده است. برخی از مهمترین این خدمات عبارتست از:

• سرمایش. (سیستمهای کولر، اسپلیت)
• گرمایش. (رادیاتور، هیتر، هیترهای گرماتاب)
• تولید هوای گرم و سرد. (سیستم VRF، اسپلیت، انواع ایرواشر سقفی و دیواری)
• گرمادهی و سرمادهی همزمان به فضاهای مختلف. (سیستم VRF)
• هدایت گرما به سمت پایین. (هیترهای تابشی)
• از بین بردن آلایندگی‌های هوا. (ازن ژنراتور، سیستم‌های ضدعفونی هوا)
• جلوگیری از ورود خاک و هوای گرم از محیط بیرون به داخل (سیستم پرده هوا)
• ممانعت از ورود حشرات و پرندگان به فضاهای داخلی (پرده هوا)
• پشتیبانی از سیستمهای تهویه بلحاظ تأمین آب خنک. (چیلر و برج خنک کننده)
• تأمین گرمای یکنواخت برای گلخانه‌ها و انبارهای مرتفع. (هیترهای تابشی)
• تخلیه هوای راکد. (فن‌های تخلیه، اگزاست فن)
• دمش هوای سرو گرم ایجاد شده به محیط. (اگزاست فن)
• تغذیه آب گرم رادیاتورها. (منبع کویلی، دیگ بخار)
• هوادهی یک و چند جهته. (انواع فن کویل تکسویه و چهار سویه)
• درمان های پوستی (دستگاه پلاسمای سرد).

هیتر تابشی

اینگونه تجهیزات تهویه مطبوع بعنوان یکی از اقتصادی‌ترین و کم مصرف‌ترین سیستم های گرمایشی شناخته میشوند. مدلهای هیتر تابشی بمنظور گرمایش محیطهایی با ارتفاع بیشتر از 3.5 متر، گزینه‌ای عالی بشمار میروند. مزایایی نظیر:

• سرعت گرمایش بالا،
• جلوگیری از شیوع بیماری‌های ناشی از گرمایش زیاد و مداوم
• کم‌شدن قابل توجه معیان
• عدم به‌حرکت درآمدن غبارهای محیطی،
• اشغال کمترین فضا،
• ایجاد گرمایش یکنواخت و
• کاهش بیش از شصت درصدی مصرف گاز و برق،

هیترهای تابشی را به دستگاهی محبوب برای صاحبان صنایع تبدیل نموده است.

منبع کویل دار

منبع کویل دار یکی دیگر از دستگاه‌های کاربردی لیست تجهیزات تهویه مطبوع بشمار میرود. این سیستم‌ها درحقیقت در حکم یک سیستم پشتیبان برای تجهیزات گرمایشی از منازل و ادارات گرفته تا واحدهای صنعتی سنگین، بکار گرفته میشوند. چنانکه قادر به افزایش دمای آبهای سرد موتورخانه‌ها می‌باشند. ازجمله مزایای منبع کویل دار میتوان به فاکتورهایی همچون:

1. استفاده از مخزن عمودی یا افقی بسته به فضای موتورخانه،
2. امکان خرید مدلهای تک‌کویل یا 2 کویل،
3. دوام بالا،
4. گرمسازی سریع آب،
5. افت حرارتی کم،
6. قیمت مناسب،
7. ساختار ساده‌تر نسبت به مبدلهای حرارتی برای تعمیر،

و… اشاره داشت. همچنین بایستی عنوان نمود که:

ساختار تک لایه‌ی این تجهیزات تهویه مطبوع (منبع کویلی)، شرایط را برای تعمیر آنها در صورت پوسیدگی و سوراخ‌شدن آسانتر می‌نماید.

پرده هوا

اگرچه تجهیزات تهویه مطبوع پرده هوا (Air Curtain) به هر دو صورت دمنده و مکنده تولید میشوند. اما مدلهای دمنده‌ی آنها بسیار رایج‌تر هستند. درحقیقت دستگاه پرده هوا به تنهایی قادر به تولید هوای تازه و سرمایش و گرمایش نمی‌باشد. بلکه با قرارگیری در کنار تجهیزات هواساز و سیستمهای برودتی و حرارتی و ایجاد یک لایه هوای ضخیم، ویژگیهای زیر را برای محیطهای مختلف به ارمغان می‌آورد:

1. اولاَ از خروج سرما یا گرمای ایجادشده در فضاهای داخلی ادارات، فروشگاه‌ها و سالن‌های تولید جلوگیری میکند.
2. ثانیاَ به حفظ هوای تازه‌ی تولید شده کمک نموده و به کاهش مصرف انرژی تجهیزات تهویه مطبوع اصلی کمک می‌نماید.
3. سوماَ از ورود حشرات و گرد و غبار محیطهای خارجی به فضاهای داخلی فروشگاه‌ها و… ممانعت خواهد کرد.
4. و در بعد چهارم با به چرخش درآوری مستمر هوای داخلی، از پخته‌شدن یا سکون بیش از حد هوا جلوگیری بعمل می‌آورد.

جالب‌توجه است که بلحاظ معماری، سیستم های تهویه پرده هوا قادر به جداسازی ذهنی فضاهای داخلی از هم برای مخاطب می‌باشند.

سیستم وی آر اف

دستگاه VRF یکی از نوین‌ترین تجهیزات تهویه مطبوع است که در انواع مختلفی تولید میگردند. چنان‌که با اتصال کانالهای هوای چندگانه، میتوان به‌شکلی همزمان برخی از فضاهای یک محیط را گرمادهی و برخی دیگر از فضاها را سرمادهی نمود. همچنین اینگونه سیستم‌های تهویه مطبوع میتوانند بصورت یک‌منظوره طراحتی و ساخته شوند. یعنی فقط بصورت تبریدی یا فقط بصورت گرمایشی کارکرد داشته باشند. نکته‌ی ویژه و جالب دستگاه وی آر اف اینجاست که:

تجهیزات تهویه مطبوع VRF به‌همراه دو یونیت داخلی و بیرونی تولید میگردند. درصورتیکه یونیت خارجی به هر دلیلی دچار مشکل شود، دستگاه از حرکت باز نمی‌ایستد. بلکه بعداَ در فرصت مقضی میتوانید یونیت خارجی دستگاه را مورد تعویض/یا تعمیر قرار دهید.

اگزاست فن

اگزاست فن ها یا همان هواکش‌های صنعتی، گونه ای دیگر از تجهیزات تهویه مطبوع محسوب میشوند که غالباَ در دو مدل کارکردی مختلف تولید میشوند:

• اگزاست فن مکنده:

بسیاری از محیط‌های صنعتی و دیگر کاربری‌ها همواره با مشکل انباشت گرما و سرما و انباشت هوای ساکن و مرده مواجه می‌باشند. سیستم‌های اگزاست فن مکنده، ابتدا عملیات مکش هوای آلوده و ساکن فضاهای داخلی را انجام می‌دهند. سپس بوسیله‌ی فنهای مکنده و کانالهای تعبیه‌شده، فرآیند خروج هوای آلوده به محیط بیرون صورت می‌پذیرد.

• اگزاست فن دمنده:

اینگونه تجهیزات تهویه مطبوع قادر به اتصال به سیستم‌های هواساز و تهویه‌ی مرکزی می‌باشند. بدین ترتیب با دریافت هوای تازه و دریافت آنها از کانالهای مربوطه، عملیات دمش توسط اگزاست فن‌های دمنده انجام می‌گیرد.

البته بلحاظ شکل و نوع استقرار، اگزاست فن‌ها در انواع مدلهای حلزونی، سقفی، دیواری، یوتیلیتی، پنجره‌ای و… طراحی و تولید خواهند شد. امری که موجب بازتر شدن دست کارفرمایان برای انتخاب و استقرار این دستگاه‌ها شده است.

فن کویل

تجهیزات تهویه مطبوع ترکیبی و چندکاناله، امروزه از جایگاه ویژه ای در صنعت برخوردار هستند. دستگاه فن کویل یکی از همین سیستم های تهویه است که ساختار آنها متشکل از ویژگی‌های:

• فن‌ها؛ و
• هیتر اکسچنجرها

می‌باشد. بسته به نوع سیستم تهویه مطبوع مرکزی و نوع کاربری، میتوان از فن کویلهای مختلفی بهره برد. بعنوان مثال برای محیطهای صنعتی، از دو مدل کاستی و 4 جهته استفاده میشود. درهمین رابطه باید گفت:

چنانچه به هوادهی از چهار طرف نیاز باشد، تجهیزات تهویه مطبوع فن کویل چهار جهته بکار گرفته میشوند. ضمناَ درصورتیکه هم به نصب توکار (زیرسقفی) و هم به مجراهای متعدد برای پخش حرارت و برودت نیاز داشته باشید، سیستم های تهویه فن کویل کاستی بهترین گزینه‌ی انتخابی بشمار میروند. (دارای مجراهای 4 گانه‌ی اصلی و فرعی انتقال گرما و سرما هستند)

بمنظور برآورده‌سازی نیازهای با ظرفیت کمتر نیز، امکان استفاده از فن‌کویلهای تک سویه وجود دارد. فن کویلهای سقفی کم‌ظرفیت نیز به 3 دلیل:

• قیمت ارزانتر،
• جاگیری کمتر؛ و
• قابلیت نصب بصورت توکار،

بسیار محبوب و پراستفاده می‌باشند.

دستگاه هواساز

سیستم های هواساز که در قالب مهمترین تجهیزات تهویه مطبوع محیطهای صنعتی سنگین و بیمارستان‌ها معروف می‌باشند، قادر به تولید هوای تازه و پراکنده ساختن انباشت گرما و سرما هستند. درواقع با همین مزیت پراکنده‌سازی انباشت سرما/ گرما، دستگاه هواساز به تنظیم دمای محیط کمک می‌کند. سرعت چرخانندگی هوا در اینگونه تجهیزات تهویه مطبوع قابل تنظیم است. همچنین میتوان جهت دمندگی هوای تازه را نیز برای:

• بهینه سازی مصرف انرژی؛ و
• کمک هرچه سریعتر به تهویه هوای نقاط مختلف فضاهای داخلی

کنترل نمود. ناگفته نماند که اگرچه هواسازها قادر به تولید هوای گرم و سرد نیستند. اما میتوان برودت و حرارت را از طریق آنها انتقال داد. بدین منظور کافیست دستگاه هواساز را به یک منبع گرمایش یا سرمایش متصل نمایید. سپس هوای گرم/سرد ایجاد شده، از طریق مجراهای تعبیه‌شده به داخل کویلهای هواساز هدایت خواهد شد. درنهایت با تنظیم جهت و سرعت باد، هوای موردنظر به نقاط مختلف محیط انتقال پیدا می‌کند.

قیمت تجهیزات تهویه مطبوع

با عنایت به کارکردهای متنوع، ابعاد گوناگون و انواع مختلف سیستم های تهویه، قیمت تجهیزات تهویه مطبوع بسیار متنوع می‌باشد. فلذا ذیلاَ به عوامل موثر بر قیمت مدلهای مختلف تجهیزات تهویه مطبوع اشاره خواهیم نمود:

• هیتر تابشی:

ابعاد، قابلیت کنترل پذیری، جنس و نوع کارکرد (تابش مرکزی، سرامیکی، برقی، گازوئیلی، گازی)، جنس مشعل و لوله آتشخوار، قابلیت منعکس‌کنندگی، توان فن مکنده.

• سیستم وی آر اف:

قیمت تجهیزات تهویه مطبوع VRF باتوجه به پارامترهایی نظیر: مدل استقرار، مدل گرمایش/سرمایش توأمان یا مجزا، متریال بدنه‌های داخلی و بیرونی، مارک تولیدکننده، لوله مسی و… تعیین میگردد.

• فن‌کویل:

جنس و توان FAN برای مکش/ دمش، مدل استقرار دیواری، سیلینگ یا تو کار، میزان پرتاب باد، تعداد دریچه‌های ایر، توان و کیفیت قطعات بکاررفته.

• دستگاه رادیاتور گرمایشی:

کیفیت و متریال بدنه، طول لوله‌های بکاررفته تا منبع دریافت گرما، شیرهای تنظیم‌گر، تعداد و متریال پره‌ها.

• تعیین قیمت منبع کویلی:

مخزن افقی یا عمودی، جنس بدنه و کویلها (مس، گالوانیزه و STEEL)، ضخامت ورقهای بکاررفته، کیفیت و ضخامت عدسیهای محدب تعبیه‌شده، تعداد رشته‌های کویل‌دار، فشار کاری، هدایت گرمایی، تک یا دو کویل‌بودن منبع، ظرفیت دستگاه.

• سیستم‌های هواساز:

ظرفیت هوادهی، جنس کویلها، قدرت دمندگی و مکندگی هوا، کیفیت و متریال لوله‌های اتصالی به منابع گرمایش و سرمایش، تولید در مدلهای صنعتی یا غیرصنعتی، میزان دریافت رطوبت دستگاه.

رشد خرید سیستم های تهویه مطبوع با افزایش ساختمانسازی

ظهور گونه‌های مختلف تجهیزات تهویه مطبوع که دارای کارکردها و ویژگیهای متنوعی هستند، یکی از اصلی‌ترین دلایل پیشروی بازار این دستگاه‌ها بشمار می‌رود. البته فارغ از محرکهایی که پیشتر عنوان شد، افزایش ساختمان سازی در مناطق مختلف جهان نیز به رشد هرچه بیشتر این صنعت کمک نموده است. زیرا امروزه در تمامی واحدهای آپارتمانی، تجاری و اداری از انواع مختلف تجهیزات تهویه مطبوع بهره گرفته میشود.

به‌عنوان مثال طبق گزارش یورواستات، تولید ساختمان در اتحادیه اروپا در آوریل سال 2022 نسبت به ماه مشابه سال قبل 3 درصد افزایش یافته است. اگرچه که ارزش تولید صنعت ساختمان در کشورهای اروپایی در سال 2020 در هر کشور به شدت متفاوت است. مثلاَ در آن سال، آلمان با حدود 379 میلیارد یورو بیشترین ارزش تولید را به ثبت رساند. پس از آلمان نیز، فرانسه با 303 میلیارد یورو در رده‌ی دوم قرار گرفت. افزایش ساخت و ساز کاربری‌های مربوط به حوزه اقامت و گردشگری در آسیا نیز، بطور چشمگیری مشاهده میشود. آماری که به داغ‌تر شدن بازار سیستم‌های هواساز و تهویه شدیداَ کمک می‌نماید.