اتصالات پلی اتیلن

اتصالات پلی اتیلن، قطعاتی هستند که برای متصل کردن، تغییر مسیر یا تقسیم کردن لوله های پلی اتیلنی در سیستم های لوله کشی و انتقال سیالات استفاده می شوند. این اتصالات از جنس پلی اتیلن (HDPE یا PE) ساخته شده اند و به دلیل خواص ویژه این ماده، در بسیاری از صنایع کاربرد دارند. استفاده از اتصالات پلی اتیلن به دلیل کیفیت و قابلیت اطمینان آن ها، در پروژه های مختلف مهندسی به شدت مورد استقبال قرار گرفته است.

اتصالات پلی اتیلن چیست؟

اتصالاتی از جنس پلی اتیلن سنگین در سه مدل فشاری، پیچی و جوشی که در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند تا با نیازهای متنوع پروژه‌های صنعتی و عمرانی سازگار باشند. این سایزها معمولاً بر اساس قطر خارجی لوله‌ها اندازه‌گیری می‌شوند و با واحد میلی متر بیان می‌گردند. برخی از سایزهای رایج عبارتند از:

• سایزهای کوچک: از 16 تا 63 میلی‌متر، مناسب برای سیستم‌های آبیاری خانگی و کشاورزی سبک.
• سایزهای متوسط: از 75 تا 160 میلی‌متر، برای شبکه‌های توزیع آب شهری، خطوط فاضلاب و سیستم‌های آبیاری بزرگ.
• سایزهای بزرگ: از 200 تا 630 میلی‌متر و بیشتر، برای پروژه‌های صنعتی، خطوط انتقال آب و گاز و شبکه‌های فاضلاب شهری.

کاربردهای اتصالات پلی اتیلن

• استفاده در سیستم های آبرسانی شهری و روستایی
• انتقال و دفع فاضلاب خانگی و صنعتی مانند لوله پلیکا
• در خطوط انتقال گاز طبیعی استفاده می شود.
• در آبیاری قطره ای و سیستم های آبیاری تحت فشار
• انتقال مواد شیمیایی و مایعات خورنده
• استفاده در خطوط انتقال مواد نفتی، مواد معدن، و سیالات صنعتی
• انتقال آب و دوغاب در معادن در محیط های سخت و خورنده.
• سیستم های زهکشی و جمع آوری آب باران
• حفاظت از کابل های برق و فیبر نوری
• انتقال آب دریا در مناطق ساحلی بمنظور شیرین سازی
• استفاده در ابتدا و انتهای مخازن سپتیک و انواع مخزن دوجداره پلی اتیلنی که بصورت دفنی درون زیمن نصب میشوند.

مزایای اتصالات پلی اتیلن

• مقاومت بالا به خوردگی، ضربه و حرارت که این ویژگی آن را برای انتقال سیالات خورنده مناسب می کند.
• این اتصالات انعطاف پذیر هستند و به راحتی می توانند فشارهای مکانیکی و ضربه ها را تحمل کنند.
• طول عمر بالایی دارند و در شرایط مختلف محیطی، مانند تغییرات دما و رطوبت، مقاوم هستند.
• این اتصالات از نشتی جلوگیری می کنند و معمولاً نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارند.
• وزن سبک آن ها نصب و جابجایی را آسان تر می کند.
• مناسب برای انتقال آب شرب به دلیل عدم تأثیرگذاری بر کیفیت آب.
• قابل بازیافت هستند و اثرات زیست‌محیطی کمتری دارند.
• مقاومت در برابر اشعه UV برا استفاده روی سطح زمین
• نسبت به سایر اتصالات منجمله گالوانیزه، استیل و … مقرون به صرفه تر هستند.
• به دلیل ویژگی‌های خاص مواد اولیه خود، در صنایع مختلف از جمله انتقال آب، گاز، فاضلاب و کشاورزی بسیار پرکاربرد هستند.

انواع اتصالات پلی اتیلن

در یک دسته بندی کامل و خلاصه می توان اتصالات مذکور را بصورت زیر تقسیم بندی کرد:

• اتصالات جوشی با استفاده از فرآیندهای جوشکاری مانند جوش لب به لب یا الکتروفیوژن به لوله ها متصل می شوند.
• اتصالات پیچی یا رزوه ای که قابلیت باز و بسته شدن دارند و برای سیستم هایی که نیاز به تغییرات مکرر دارند مناسب هستند.
• اتصالات فلنجی برای اتصال لوله های پلی اتیلنی به لوله های فلزی یا دیگر سیستم های لوله کشی استفاده می شوند.
• زانویی ها برای تغییر مسیر جریان در زاویه های مختلف
• سه راهی و چهار راهی برای تقسیم یا ترکیب جریان در سیستم های لوله کشی.
• کاهنده ها برای اتصال لوله های با قطرهای مختلف.
• کپ و درپوش برای مسدود کردن انتهای لوله.

اتصالات پلی اتیلن پیچی

اتصالات پلی اتیلن پیچی بدون نیاز به هرگونه جوش و از طریق نر و مادگی می تواند لوله‌ها را به یکدیگر متصل نمایند. مدل پیچی این محصول عموما جهت استفاده در سیستم‌های آبرسانی و آبیاری در زمین‌های کشاورزی و باغات استفاده می‌شود.

اتصالات پلی اتیلن پیچی به صورت تزریقی تولید می شوند و نصب آسان بدون نیاز به دستگاه های جوش، مقاوم در برابر خوردگی، رطوبت و مواد شیمیایی، قابل استفاده در فشارهای مختلف تا 10 بار و مناسب برای پروژه های موقتی یا دائمی از مزایای اتصالات پلی اتیلن جپیچی محسوب می شود.

اتصالات پیچی پلی اتیلن برای اتصالات لوله تا فشار 10 اتمسفر و متناسب با استانداردهای معتبر جهانی تولید و عرضه بازار می‌شوند. از اتصالات پیچی پلی اتیلن برای بستن انتهای لوله ها به وسیله درپوش های پیچی، تغییر سایز، آب بندی، اتصال پمپ به لوله ها در ساختمان های چندین طبقه و اتصالات مخصوص سیفون ها استفاده میکنند.

اجزای اصلی اتصالات پلی اتیلن پیچی عبارتند از:

• بدنه اتصال: از پلی اتیلن یا مواد مقاوم دیگر ساخته شده و بخش اصلی اتصال است.
• اورینگ: معمولاً از لاستیک EPDM یا NBR ساخته شده و برای جلوگیری از نشتی استفاده می شود.
• بوشینگ: از جنس پلی اتیلن است و درون اتصالات پلی اتیلن بین اسپلیت و اورینگ قرار می‌گیرد. این قطعه در زمان اتصال روی قطعه فشاری مضاعف به اورینگ وارد نموده و باعث آب‌بندی اتصال پیچی پلی اتیلن می‌شود.
• مهره: برای قفل کردن و تثبیت لوله.
• رینگ نگهدارنده یا اسپیلت که جنس‌شان از پلی استال است و وظیفه جلوگیری از بیرون زدن لوله پلی اتیلن از داخل اتصال در فشارهای بالا با بر عهده دارد.

انواع اتصالات پلی اتیلنی پیچی

• رابط مساوی برای اتصال دو لوله هم قطر مورد استفاده قرار می گیرد.
•  رابط تبدیل جهت اتصال و تغییر سایز لوله به یکدیگر.
• اتصال ماده جهت اتصال دو لوله به روش ماده گی.
•  زانو 90 درجه مساوی جهت تغییر مسیر لوله به صورت 90 درجه.
•  زانو ماده برای تغییر جهت لوله به صورت 90 درجه و تغییر قطر به سایز کوچک تر.
• زانو نر برای تغییر جهت لوله به صورت 90 درجه و تغییر قطر به سایز کوچک تر.
•  اتصال نر جهت اتصال دو قطر لوله به صورت یک سر ثابت و تبدیل به سایز کوچک تر.
• سه راه ماده (این نوع سه راهی با دو سر یک سایز لوله و با یک سر به صورت 90 درجه جهت تبدیل به صورت مادگی استفاده می شود)
• سه راه نر (این نوع سه راهی با دو سر یک سایز لوله و با یک سر به صورت 90 درجه جهت تبدیل به صورت نر استفاده می شود)
•  سه راه مساوی با سه سر یک سایز قطر و به صورت 90 درجه برای مسیر لوله کشی.
• سه راه تبدیل به صورت دو سر یک سایز و یکسر به صورت 90 درجه با قطر کمتر.
• اتصال فلنچدار جهت اتصال لوله فلنج دار به لوله دیگر با استفاده از پیچ و مهره با اتصال پیچی
• درپوش انتهایی برای اتمام کار و شروع دوباره خطوط آبرسانی و باز و بسته کردن راحت.
• انواع کمربند انشعاب جهت گرفتن خروجی با سایز کوچک از لوله

اتصالات پلی اتیلن جوشی

اتصالات پلی اتیلن جوشی در اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند و در پروژه های متنوع نظیر آبرسانی و انتقال فاضلاب می توان از آن استفاده نمود.

استانداردهای مختلف تعیین می کند که برای هر نوع پروژه لوله کشی از چه نوع اتصالاتی باید استفاده کرد. به دلیل اینکه اتصالات جوشی در نقاط مختلف یک شبکه لوله کشی نصب می شوند و با دانستن اینکه شرایط کاری مانند دما و فشار در طول یک خط لوله به طور مداوم در حال تغییر است، این اتصالات باید به قدری مقاوم باشند تا بتوانند در برابر هرگونه تغییر یا تنش محیطی، پایداری خود را حفظ کنند. لازم به ذکر است که کیفیت استفاده از اتصالات پلی اتیلن جوشی بستگی به کارایی مناسب دستگاه جوش و تجهیزات مناسب دارد.

انواع اتصالات جوشی

• تبدیل برای تغییر قطر لوله به بزرگ تر و یا کوچک تر
• فلنج جهت اتصال لوله‌ها و مخازن سر پروژه با پیچ و مهره به لوله مجاور.
• اتصال تی اف جهت اتصال لوله پلی اتیلن به لوله فلزی
• گپ پلی اتیلنی همانند درپوش انتهایی پیچی برای اتمام مسیر لوله جوش داده می شود تا بعدا بتوان برش و مسیر لوله کشی را ادامه داد.
• موفه کوتاه و بلند برای جلوگیری از کش آمدن اتصالات و شکستن جوشها بهنگام نشست خاک و پر و خالی شدن مخازن پلی اتیلن.
• سیفون پلی اتیلن در تمام قسمت های فاضلاب خانگی برای جلوگیری از پس زدن فاضلاب و همچنین ورود جانوران موزی استفاده می شود.
• درپوش تست جهت بازرسی خطوط لوله
• زانوی 45 درجه برای تغییر مسیر لوله از حالت مستقیم به 45 درجه
• زانوی 90 درجه جهت تغییر مسیر لوله از حالت مستقیم به 90 درجه از این نوع اتصال استفاده می شود، که بیشترین کاربرد در خطوط انتقال را دارد)
• سه راه مساوی جهت اضافه کردن یک مسیر دیگر با همان سایز
• سه راه تبدیل برای اضافه کردن یک مسیر دیگر از خطوط آب با سایز کوچک تر و یا بزرگ تر
• سه راه 45 درجه جهت اضافه کردن مسیر با زاویه 45 درجه
• سه راه 90 درجه جهت اضافه کردن مسیر با زاویه 90 درجه

اتصالات مکانیکی پلی اتیلن

اتصالاتی هستند که بدون نیاز به جوشکاری جهت اتصالات لوله ها و مخازن به یکدیگر استفاده می شوند و در چهار دسته اتصالات رزوه ای، فشاری، فلنجی و اتصالات کمربندی تولید میشوند. بدلیل کاربردهای گسترده اتصالات پلی اتیلنی مکانیکی بخصوص در حوزه آب و فاضلاب، آنها در مدلهای مختلفی تولید میشوند. مهمترین اتصالات مکانیکی پلی اتیلنی عبارتند از:

1. کوپلر: نوعی اتصال بسیار اقتصادی است که برای اتصال لوله های کاروگیت با سایز زیر 1400 میلیمتر مناسب می‌باشد. کوپلرها بسته به سفارش کارفرمایان، میتوانند بصورت سرخود بر روی لوله‌ها قرار گیرند. آب بندی کوپلرها بسیار عالیست و ابعاد مهندسی ساز و دقیقی دارند.

2. سه راهی: غالباَ در دو حالت استفاده میشود:

• • انشعاب گیریهای از لوله اصلی به دو جهت مختلف؛
  • تقسیم دبی مساوی آب/فاضلاب به سه جهت مختلف.

این اتصالات که با نام T نیز شناخته میشوند، به‌شکل نر/مادگی، لوله ها را در هم چفت میکنند. ضمن اینکه بدلیل استفاده زیاد از سه راهی‌ها، در 3 مدول زاویه‌ای: 30درجه، 45درجه و 90درجه تولید میگردند.

3. تبدیل: یکی از گره‌گشا ترین گونه‌های اتصالها می‌باشد. چرا که برای تبدیل دهانه‌ها و سایزهای مختلف به لوله‌ی اتصال گیرنده، عالی عمل میکنند.

4. چهار راهی: عملکردی شبیه به اتصالات 3 راهی دارند. با این تفاوت که انشعاب را در 4 جهت ادامه می‌‌دهند. غالباَ بدلیل ایجاد مسیر حرکتی صاف برای جریان آب/فاضلاب، زوایای تولیدی این نوع اتصالها باید بصورت 90 درجه باشد. البته بسته به شرایط پروژه‌ها، چهار راهی را میتوان در زوایای دیگری نیز بصورت سفارشی تولید نمود.

5. درپوش: برای بستن بخش انتهایی لوله‌ها کاربرد دارند.

6. اورینگ‌ها (O-ring): دارای کارکردی خاص می‌باشند. بدینصورت که برای هماهنگ سازی اتصال دو نوع لوله‌ی مختلف از 2 جنس متفاوت بکار می‌روند.

انتخاب اتصالات پلی اتیلنی

عوامل متعددی وجود دارند که میتوانند بر روی نظر یک کارفرما، بمنظور خرید انواع اتصالات پلی اتیلنی موثر باشند. برخی از مهمترین این عوامل عبارتند از:

1. سایز لوله‌ها تاثیر مستقیمی بر انتخاب سایز و نوع اتصالات پلی اتیلنی دارد؛ در سایزهای بزرگ همواره باید به سراغ اتصالات جوشی رفت.
2. فشار عملیاتی درون لوله های اعم فشارهای وارده از سمت خاک یا سیال درون اتصالات راهنمای خوبی برای انتخاب نوع اتصالات پلی اتیلنی است.
3. قیمت هر یک از مدلهای اتصالات، بطور مستقیم در میزان تقاضاها برای خرید این تجهیزات موثر است.
4. میزان اسیدیته سیالی که قرار است از درون اتصالات عبور کند بهمراه چگالی سیال نیز بر انتخاب نوع اتصالات پلی اتیلنی تاثیر مستقیمی دارد.
5. میزان بهداشت مورد نیاز میتواند تعیین کند کدامیک از اتصالات پلی اتیلنی برای متصل کردن لوله ها انتخاب کنید. اتصالات جوشی بدلیل عدم وجود زائده در محل اتصالات برای لوله‌های انتقال دهنده آب تصفیه شده به مخازن نگهداری در سیستم‌های تصفیه آب RO توصیه میشود.
6. میزان نیاز به انعطاف و فرم پذیری
7. بطور کلی هرچقدر اتصالات انتخابی سبکتر باشد قیمت تمام شده و هزینه‌های حمل آن کمتر خواهد بود. ضمن اینکه اجرای اتصالات سبک در پروژه‌ها راحت‌تر بوده و اجرت نصب کمتری را شامل میشود.

جدول اتصالات پلی اتیلن

قیمت اتصالات پلی اتیلن

قیمت اتصالات پلی اتیلن بستگی به نوع و اندازه آنها دارد. به طور کلی، اتصالات تزریقی پلی اتیلن که برای فشارهای کاری پایین تر استفاده میشوند، معمولاً ارزان تر هستند، در حالی که اتصالات سفارشی که با مواد باکیفیت تری تولید می شوند، قیمت بالاتری دارند.​

به عنوان مثال، قیمت یک زانو ماده پلی اتیلن اندازه 25 میلیمتر معمولاً در حدود 40 تا 112 تومان است، در حالی که قیمت اتصالات دیگر مانند سه راه ماده 63 میلیمتر می توانند تا 130 تومان برای هر عدد برسند.​