کلرزن

کلرزن دستگاهی است شامل یک شاسی و یک پمپ تزریق به همراه تابلو برق و سایر تجهیزات مربوطه که با تزریق کلر به سیال مورد نظر باعث ضد عفونی آن می شود. پکیج کلر زنی یکی از پکیج های تزریق مواد شیمیایی بسیار پر مصرف است که در تمامی فعالیت های گندزدایی اعم از ضد عفونی کردن استخر، انتهای دستگاه‌های تصفیه فاضلاب، ضد عفونی کردن سردخانه‌ها و… از آن استفاده می شود.

با توجه به باکتریهای موجود در آب و بمنظور جلوگیری از رشد آنها و با توجه به مضرات فراوان آنها و احتمال ابتلا به بیماریهای فراوان، نیاز به نصب دستگاه کلرزن یکی از اصلی ترین کارها در جلوگیری از رشد باکتریها و حذف آنها میباشد. همچنین در استخرهای شنا با توجه به آلودگیهای ایجاد شده و رشد قارچ ها و باکتریها و تشکیل جلبک که باعث کدورت و سبز شدن آب میشود کلر زنی انجام می گیرد.

کلرزن چیست؟

کلرزن (کلریناتور) دستگاهی است که ماده کلر را به آب آشامیدنی اضافه می کند تا انگل ها، باکتری ها و ویروس ها را از بین ببرد. کلر زن همچنین برای گندزدایی آب استخرهای شنا، کنترل بوی لجن و جلوگیری از رشد جلبکها درون آب در گردش برجهای خنک کننده و در انتهای سیستم های تصفیه آب استفاده می شود.

عملیات کلرزنی با استفاده از حل نمودن گاز کلر درون آب، محلول هیپوکلریت سدیم و یا گرانول‌های هیپوکلریت کلسیم و همچنین ژنراتورهای کلر در محل انجام می شود. کلرزنی مداوم یک مخزن آب را می توان از طریق دوزینگ پمپ، واحد تغذیه کلر جامد، دستگاه میکس کننده و مکنده انجام داد. تصفیه خانه‌های بزرگ و عمومی از کلر به صورت گازی و دستگاه تصفیه آب صنعتی از کلر مایع یا کلر خشک استفاده می کنند.

کلرزن با تزریق دوز مشخصی از گاز کلر یا کلر مایع درون یک سیال بعنوان پرمصرف ترین پکیج تزریق مواد شیمیایی وظیفه ضد عفونی و از بین بردن میکرو ارگانیزم های مضر درون محیط را بر عهده دارد.

تنها یک بار اضافه کردن کلر به مخازن آب به عنوان کلرزنی به هیچ عنوان باعث گندزدایی و ضد عفونی نمی گردد و صرفا به باکتری‌ها و انگلها شوک وارد می‌نماید تا شدیدتر فعالیت نمایند. پس برای حل مشکل استخرهای شنا و ضد عفونی آب و در نهایت حل مشکلات باکتریولوژیکی، باید کلر بصورت مداوم به آب تزریق شود.

کاربردهای کلرزن

در زیر خلاصه‌ای از دقیق‌ترین کاربردهای این مخازن ارائه شده است:

1. کاربردهای پکیج تزریق کلر در تصفیه و ضد عفونی آب
   • آب آشامیدنی شهری و روستایی (حذف باکتری‌ها و ویروس‌های بیماری‌زا)
   • سیستم‌های آبرسانی چاه‌ها و قنوات (جلوگیری از رشد جلبک و باکتری)
   • مخازن ذخیره‌ی آب شهری (ضد عفونی آب قبل از توزیع)
   • آب‌های بطری‌شده و معدنی (استریل کردن آب قبل از بسته‌بندی)
   • آبسردکن‌های عمومی (جلوگیری از انتقال بیماری‌ها)
2. موارد استفاده کلرزن در استخرهای شنا و مراکز آبی
   • استخرهای سرپوشیده و روباز (کنترل آلودگی میکروبی)
   • جکوزی‌ها و حوضچه‌های آب گرم (جلوگیری از شیوع بیماری‌های پوستی)
   • پارک‌های آبی و تفریحی (حفظ کیفیت آب در حجم بالا)
   • سیستم‌های گردش آب استخرها (ضد عفونی مداوم آب در گردش)
3. کاربردهای کلریناتور در صنایع غذایی و آشامیدنی
   • خطوط تولید نوشیدنی‌ها (ضد عفونی آب مورد استفاده در تولید)
   • کارخانه‌های کنسرو و کمپوت (شستشوی ضد عفونی‌کننده محصولات)
   • صنایع لبنی و شیر پاستوریزه (ضد عفونی خطوط تولید)
   • کشتارگاه‌های صنعتی (شستشوی لاشه و تجهیزات)
   • سردخانه‌های مواد غذایی (کنترل رشد میکروارگانیسم‌ها)
4. موارد استفاده دستگاه کلرزن مراکز درمانی و بهداشتی
   • بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها (ضد عفونی سطوح و تجهیزات)
   • آزمایشگاه‌های پزشکی (استریل‌کردن محیط کار)
   • مراکز دیالیز (تصفیه آب مورد استفاده در دیالیز)
   • دندانپزشکی‌ها (ضد عفونی آب یونیت‌های دندانپزشکی)
   • اتاق‌های عمل و بخش‌های بیمارستانی (کنترل عفونت)
5. کاربردهای دستگاه کلرزن در صنایع و کارخانجات
   • صنایع پتروشیمی (ضد عفونی آب خنک‌کننده)
   • نیروگاه‌های حرارتی (جلوگیری از رشد بیوفیلم در سیستم‌ها)
   • صنایع کاغذ و سلولز (کنترل آلودگی در فرآیند تولید)
   • صنایع نساجی و رنگرزی (ضد عفونی آب مورد استفاده در رنگرزی)
   • صنایع فلزی و گالوانیزه (تصفیه پساب صنعتی)
6. موارد استفاده پکیج تزریق کلر در دامپروری و طیور
   • مرغداری‌های صنعتی (ضد عفونی آب مصرفی طیور)
   • گاوداری‌ها و گوسفندداری‌ها (پیشگیری از بیماری‌های دامی)
   • استخرهای پرورش ماهی (کنترل کیفیت آب پرورش)
   • سالن‌های جوجه‌کشی (جلوگیری از آلودگی جوجه‌ها)
   • کارخانه‌های خوراک دام (ضد عفونی مواد اولیه)
7. کاربردهای کلرزن در تصفیه فاضلاب
   • تصفیه‌خانه‌های شهری (گندزدایی نهایی پساب پکیج تصفیه فاضلاب)
   • فاضلاب‌های صنعتی (کاهش بار آلودگی میکروبی)
   • پساب‌های کشاورزی (جلوگیری از آلودگی منابع آب)
   • سیستم‌های بازیافت آب (ضد عفونی آب بازیافتی)
   • فاضلاب بیمارستانی (خنثی‌سازی عوامل بیماری‌زا)
8. موارد استفاده سیستم تزریق کلر در مصارف خانگی و عمومی
   • مخازن آب منازل (جلوگیری از رشد باکتری در منبع آب)
   • سیستم‌های آبیاری فضای سبز (پیشگیری از آلودگی خاک)
   • هتل‌ها و مراکز اقامتی (تأمین آب بهداشتی)
   • سالن‌های ورزشی (ضد عفونی سرویس‌های بهداشتی)
   • مدارس و دانشگاه‌ها (تأمین آب آشامیدنی سالم)
9. کاربردهای خاص و اضطراری دستگاه کلرزن
   • سیل و بلایای طبیعی (ضد عفونی سریع آب آشامیدنی)
   • اردوگاه‌های پناهندگان (پیشگیری از شیوع بیماری‌ها)
   • سیستم‌های صحرایی و نظامی (تأمین آب سالم در شرایط بحران)
   • کشتی‌ها و سکوهای دریایی (تصفیه آب شیرین کن‌های صنعتی)
   • چادرهای پزشکی سیار (ضد عفونی تجهیزات و آب مصرفی)

مکانیزم عملکرد دستگاه کلرزن

در جایی که لوله خروجی از پمپ تزریق به لوله حامل آب خام می پیوندد، اثر ونتوری خلاء کوچکی ایجاد می کند و محلول کلر را به داخل آب می کشاند. اغلب لازم است با تغییر شرایط، مقدار کلر اضافه شده به آب افزایش یا کاهش یابد. دستگاه کلرزن مایع به شما امکان می دهند مقدار کلر تغذیه شده در آب را به سه روش تنظیم کنید.

شما می توانید طول ضربه یا سرعت دستگاه کلرزن را با تغییر اندازه قرقره تنظیم کنید. هر دو این تنظیمات میزان تغذیه هیپوکلریناتور را تغییر می دهد. همچنین می توانید مقدار کلر اضافه شده را با تغییر قدرت محلول هیپوکلریت تنظیم کنید. در حالی که هیپوکلریناتورها معمولاً برای انجام کلرزنی مداوم در سیستم های کوچکتر استفاده می شوند، کلرزن‌ها زمانی مقرون به صرفه هستند که منبع تغذیه بیشتر از 75 گرم در دقیقه باشد و گاهی اوقات ممکن است در سیستم های کوچکتر نیز استفاده شود.

دوره‌های پمپاژ و سایز پمپ دوزینگ و تقاضای کلر (بر اساس آزمایش باقیمانده کلر) تعیین می کند که در هر شرایطی از کدام نوع سیستم کلرزنی (هیپوکلریناتور یا کلریناتور) استفاده شود. ظرفیت مصرفی دستگاه کلرزن بر حسب مبنای لیتر بر ساعت و فشار کاری آن بر مبنای bar محاسبه، طراحی و تولید میشود.

در این سیستم، شیر تزریقی بر روی خط و شیلنگ مکش کننده در داخل مخزن تعبیه میشود که قادر است بصورت کاملا دقیق و محاسبات دقیق تر میزان تزریق نمودن کلر را اندازه گیری نماید. به همین خاطر به این سیستم بعضا دستگاه کلرزن خطی نیز اطلاق می شود. کلرزن می تواند از کلر گازی، کلر مایع یا پودر کلر استفاده کند.

مکانیزم عملکرد کلرزن به این صورت است که کلر از مخزن به پمپ تزریق منتقل می شود و سپس از طریق انژکتور به آب یا فاضلاب تزریق می شود. کلر با آب یا فاضلاب واکنش داده و مواد مضر را از بین می برد. سیستم فیلتراسیون آب یا فاضلاب را از مواد آلی و ذرات معلق پاک می کند.

سیستم کنترل و اندازه گیری مقدار کلر وارد شده و باقی مانده را اندازه گیری و کنترل می کند تا به حد مطلوب برسد. در صورت کفایت نمودن مقدار کلر موجود در آب دوزینگ پمپ خاموش می شود و در حالت استراحت قرار می گیرد. در حالتهای اتوماتیک این عمل آنقدر باید ادامه پیدا کند تا سنسور اندازه گیریِ مقدار آلودگی نشان دهد آب یا فاضلاب کاملا ضد عفونی شده است.

انواع دستگاه کلریناتور

سه مدل دستگاه کلرزن شامل کلریناتورهای درون خطی و پکیج های آفلاین و همچنین کلریناتورهای خورشیدی دیجیتال وجود دارد.

• کلر زن خطی از یک محفظه، یک پمپ، یک دریچه جریان و یک مخزن کلر تشکیل شده است. محفظه حاوی یک قرص کلر است که توسط پمپ به داخل جریان آب تزریق می شود. دریچه جریان میزان کلر تزریق شده را کنترل می کند. کلرزن های خطی معمولاً در استخرها، جکوزی ها و سیستم های آبیاری استفاده می شود. این دستگاه همچنین برای تصفیه آب آشامیدنی در مناطقی که کیفیت آب پایین است، استفاده می شود.
• کلریناتورهای آفلاین (در مقابل مدلهای خطی) زمانی استفاده می شوند که یک دستگاه کلرزن درون خطی نتواند در سیستم لوله‌کشی موجود جا شود و دستگاه می بایست از طریق یک خط بای پس آفلاین از بقیه تجهیزات به خطر لوله و یا استخر و مخزن متصل می شود.
• کلریناتورهای خورشیدی ضمن دیجیتال بودن کل فرآیند تزریق و در نتیجه رایگان بودن برق دستگاه، بدلیل ارزان بودن ماده پرکلرین (کلر) “ضمن گران بودن خرید کلرزن در ابتدای راه اندازی” در ادامه فرآیند بهره‌برداری دارای کارکردی آسان و فرآیند نگهداری مقرون بصرفه هستند.

براساس اینکه در دستگاه های تزریق کلر از کلر مایع استفاده شود یا از گاز کلر، دسته بندی زیر را برای این سیستم ها شکل گرفته است.

کلریناتور مایع

درون دستگاه کلر زن مایع، کلر مایع از طریق پمپ تزریق یا دوزینگ پمپ به آب تزریق میشود. بسیاری از مواد شیمیایی مثل هیپوکلرید سدیم و کلسیم به حالت مایع بوده و برای تزریق این مواد به آب از هیپوکلریناتور استفاده میشود.

دستگاه کلرزن مایع نیز با توجه به نوع کارایی و ساختار، به دو صورت دستگاه کلرزنی دستی و اتوماتیک قابل طراحی و تولید می شود. در ادامه این مدل ها را معرفی کرده ایم.

کلرزن مایع دستی

در مدل دستی، کلر به شکل دستی توسط پرسنل داخل مخزن وارد شده و سپس با استفاده از آب مقطر و یا آبی که تصفیه شده است و دارای درجه سختی پایینی بوده، ترکیب می شود. در آخر نیز کلر را با استفاده از دوزینگ پمپ به محل مورد نظر تزریق می گردد. مسئله مهم در هنگام استفاده از دستگاه کلرزن مایع دستی رعایت نکات ایمنی است. تنفس گاز کلر برای ریه انسان بسیار مضر بوده و استنشاق آن باعث ایجاد عوارضی همچون تهوع، سردرد و احساس سوزش در چشم است.

کلرزن مایع اتوماتیک

دستگاه کلرزن مایع اتوماتیک متشکل از شفت و پروانه بوده که با کمک الکتروموتور شروع به چرخش نموده و کلر را در داخل مخزن تهیه می نماید. این پکیج کلرزنی نسبت به نوع دستی، تنظیم و کاربرد ساده تری دارد. نکته قابل توجه اینکه، قیمت کلرزن اتوماتیک در مقایسه با مدل دستی به سبب وجود الکتروموتور و تجهیزات الکترونیکی بیشتر و گرانتر است.

کلرزن خطی

وقتی بودجه و فضای کافی برای نصب داشته باشیم برای گندزدایی و ضد عفونی آب استخر بهتر است بجای دستگاه آفلاین، به سراغ کلرزن خطی برویم. چون کلر باعث خوردگی تجهیزات می شود هر مقدار کمتر درون لوله کشی موتورخانه حضور داشته باشد استهلاک تجهیزات تصفیه، گرمایشی و لوله کشی کمتر می شود.

کلرزن خطی بعد از فیلتر شنی، هیترهای گرمایشی آب و همزمان با ورود آب استخر کلر را وارد آب می نماید.  بعد از نصب دستگاه درون مدار، بمنظور راه اندازی 2 تا 4 کیلو قرص کلر را درون محفظه مخصوص قرار داده و میزان تزریق را بوسیله ولوم موجود روی دستگاه تنظیم کنید.

معتبرترین برند کلر زن خطی، کمپانی ایمکس است که دارای محفظه کلر از 2 تا 11 کیلوگرم می باشد.

کلرزن نمکی استخر

کلرزن نمکی، پیشرفته ترین سیستم گندزدایی آب استخرهای شنا بوسیله کلر به شمار می رود که کلر را از الکترولیز نمک محلول در آب تولید و مستقیماً به آب اضافه می کند. مقدار نمک مورد نیاز برای این سیستم گندزدایی، در حدود 3 تا 5 گرم به ازای هر لیتر آب است. پس از اتمام فرآیند ضدعفونی، اتمهای کلر و سدیم دوباره به هم می پیوندند و مولکولهای نمک را تشکیل می دهند. نمک در این فرآیند مصرف نشده بلکه تجزیه و دوباره به حالت اولیه باز می گردد.

کلرزن نمکی صرفا در هنگام خرید هزینه زیادی به شما تحمیل خواهد نمود لیکن در ادامه بدلیل عدم نیاز به قرص و پودر کلر باعث کاهش هزینه ها می شود.

کلریناتور گازی

در کلریناتور گازی در بدو شروع کلر جامد در دمای بالا و فشار پایین به مایع و پس از آن بوسیله تبخیر کننده تبدیل به گاز میشود و در نهایت درون کپسول‌های مخصوصی که طراحی شده اند نگهداری میشود و بوسیله پمپ تزریق جهت ضدعفونی و گندزدایی به درون آب تزریق میشود.

تجهیزات مورد استفاده در ساخت کلریناتور گازی عبارتند از:

• دستگاه تزریق اتوماتیک دیواری به همراه دستگاه وکیوم
• دستگاه انژکتور به همراه پوستر پمپ
• دستگاه تعویض کننده و دستگاه آنالیزر جهت نشان دادن کلر باقی مانده+
• تابلوی فرمان سیلندر گاز

در ادامه انواع پکیجهای تزریق کلر گازی که شامل مدل خلاء و جریان مستقیم می باشد را بصورت کامل معرفی خواهیم نمود.

کلریناتورهای خلاء

در کلریناتور خلاء، گاز کلر از سیلندر به وسیله آب از داخل سیلندر کشیده می شود. خلاء با عبور آب از طریق انژکتور و ایجاد یک سر منفی ایجاد می شود. این سر منفی سوپاپ تنظیم فشار روی سیلندر را باز می کند و اجازه می دهد گاز کلر از سیلندر خارج شده و به کلریناتور برسد.

هنگامی که گاز وارد کلریناتور شد، میزان تغذیه کلر با استفاده از شاخصی که به عنوان روتامتر (Rotameter) شناخته می شود اندازه گیری می شود. درست فراتر از روتامتر، گاز کلر از یک دستگاه تنظیم کننده عبور می کند (یک دوشاخه V یا یک سوپاپ) که برای تنظیم میزان تغذیه کلر استفاده می شود. سپس گاز کلر به داخل انژکتور کشیده می شود.

انژکتور شامل لوله ای است که از آب جاری پر شده است. آب جاری کلر را به داخل آب می کشاند، هم آب منبع را کلر می کند و هم خلأ در خط کلر ایجاد می کند که گاز کلر بیشتری را از استوانه (سیلندر کلر) خارج می کند. این نوع کلرزن همچنین به عنوان تغذیه کننده محلول نیز شناخته می شود زیرا گاز کلر در مقدار کمی از آب منبع حل می شود، که سپس به خط اصلی آب منتقل می شود تا کلر زنی انجام شود.

رایج ترین نوع کنترل کننده دوز تزریق کلر، کنترل کننده متناسب با جریان است که به طور خودکار کلر را بر اساس میزان جریان آب تغذیه می کند. کلریناتورهای خلاء بسیار ایمن هستند زیرا هرگونه شکستگی در خط کلر زنی با ایجاد اختلال در خلاء و بستن شیر تنظیم فشار و در نتیجه نشت کلر بسیار غیر معمول است.

کلریناتورهای جریان مستقیم

در کلریناتور جریان مستقیم، گاز کلر تحت فشار است و مستقیماً به جریان اصلی آب پمپاژ می شود. در آنجا، کلر به طور مساوی با استفاده از یک دیفیوزر در آب پخش می شود. از آنجا که کلر تحت فشار است، یک منبع آب تحت فشار برای استفاده با کلرزن جریان مستقیم مورد نیاز نیست با این حال، کلر تحت فشار مستعد نشت است، بنابراین مسائل ایمنی کلریناتورهای جریان مستقیم را تنها در حد تأسیسات کوچک یا برای استفاده به عنوان تجهیزات اضطراری محدود می کند.

به کلرزن مایع در برخی منابع هیپوکلریناتور می گویند. ساده ترین روش کلر زنی مداوم جهت سیستمهای کمتر از 75 گرم در دقیقه، استفاده از هیپوکلریناتور است. کلرزن مایع مجهز به پمپهای موتور محرک هستند که برای افزودن محلولهای هیپوکلریت به آب استفاده می شوند. پمپ دوزینگ محلول حاوی کلر را از مخزن نگهداری کلر بیرون می آورد و در آب پمپ می کند تا تصفیه شود.

مزایای دستگاه کلرزن

1. ضد عفونی قوی و مؤثر:
   • از بین بردن 99.9% باکتری‌ها، ویروس‌ها و میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا
   • قابلیت نابودی طیف وسیعی از عوامل بیماری‌زا از جمله E.coli، سالمونلا و کووید-19
2. مقرون به صرفه بودن:
   • هزینه عملیاتی پایین نسبت به سایر روش‌های ضدعفونی
   • نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه نسبتاً کم
3. سهولت استفاده کلرزن:
   • نصب و راه‌اندازی آسان
   • نیاز به نگهداری و تعمیرات کم
4. عملکرد سریع:
   • تأثیر فوری در ضد عفونی
   • زمان تماس کوتاه برای اثرگذاری
5. پایداری اثر دستگاه تزریق کلر:
   • ایجاد باقیمانده کلر که اثر محافظتی طولانی‌مدت دارد
   • جلوگیری از آلودگی ثانویه
6. قابلیت تنظیم دقیق:
   • امکان کنترل دقیق دوز تزریق
   • سازگاری با سیستم‌های اتوماسیون
7. انعطاف‌پذیری در عملکرد:
   • کارایی در دماهای مختلف آب
   • عملکرد مناسب در pH های متفاوت
8. قابلیت اطمینان بالا:
   • عملکرد پایدار و یکنواخت
   • مقاومت در برابر نوسانات جریان آب
9. امنیت نسبی:
   • خطرات کمتر نسبت به برخی گندزداهای جایگزین
   • وجود پروتکل‌های ایمنی شناخته شده
10. تأیید شده توسط مراجع معتبر:
    • مورد تأیید سازمان‌های بهداشتی جهانی
    • استانداردهای شناخته شده برای استفاده
11. سازگاری با سایر فرآیندها:
    • عدم تداخل با سایر مراحل تصفیه
    • قابلیت ترکیب با سایر روش‌های گندزدایی
12. پایش آسان سیستم کلرزن:
    • امکان مانیتورینگ ساده باقیمانده کلر
    • تست سریع و کم هزینه کیفیت عملکرد
13. عمر مفید طولانی:
    • دوام بالای تجهیزات
    • مقاومت در برابر خوردگی
14. در دسترس بودن مواد مصرفی:
    • موجود بودن آسان کلر در بازار
    • تنوع در انتخاب نوع کلر مورد استفاده
15. کاهش بو و طعم نامطبوع:
    • حذف ترکیبات بودار
    • بهبود کیفیت حسی آب
16. مزیت کلرزن در کاهش کدورت:
    • کمک به شفافیت آب
    • حذف ذرات کلوئیدی
17. جلوگیری از رشد بیولوژیکی:
    • ممانعت از تشکیل بیوفیلم
    • کنترل رشد جلبک‌ها
18. اکسیداسیون ترکیبات مزاحم:
    • حذف آهن و منگنز
    • تجزیه برخی آلاینده‌های آلی
19. حفظ کیفیت در شبکه توزیع:
    • جلوگیری از آلودگی ثانویه در مسیر انتقال
    • محافظت تا نقطه مصرف
20. کاهش بیماری‌های منتقله از آب:
    • پیشگیری از شیوع بیماری‌های آب‌زی
    • افزایش سطح بهداشت عمومی

اجزای پکیج تزریق کلر

دستگاه کلرزن از چند قسمت اصلی تشکیل شده است:

• مخزن نگهداری کلر: این قسمت محلی است که کلر در آن ذخیره می شود. مخزن نگهداری کلر معمولا یک بشکه فلزی است که دارای شیرهای ایمنی و تنظیم کننده فشار است. مخزن کلر مایع یا خشک می تواند یک مخزن پلی اتیلن باشد که دارای درپوش محکم است. مخزن ذخیره کلر، یک مخزن فاقد فشار است که مخلوطی از کلر مایع و آب تصفیه شده را در خود نگه می دارد. در برخی موارد از کلر مایع مستقیم استفاده می شود. پس از نصب سیستم کلرزن، یکی از کارشناسان آب مخلوط مناسب مخزن شما را تهیه می کند.
• پمپ تزریق کلر: دوزینگ پمپ، پمپی است که فشار بالا و جریان کم ایجاد می کند. بسته به مدل، برخی از این پمپ ها تا 1/4 اونس در دقیقه تزریق دارند. این قسمت دستگاهی است که کلر را از مخزن به خط آب یا فاضلاب منتقل می کند. پمپ تزریق کلر می تواند از نوع الکترومغناطیسی، دیافراگمی، پیستونی یا سانتریفیوژ باشد. پمپ تزریق کلر باید دارای تنظیم کننده دبی و فشار باشد تا مقدار مناسب کلر را به آب یا فاضلاب برساند.
• سیستم فیلتراسیون: این قسمت دستگاهی است که آب یا فاضلاب را از ذرات معلق و مواد آلی پاک می کند. سیستم فیلتراسیون می تواند از نوع فیلتر شنی، فیلتر کربنی و… باشد. سیستم فیلتراسیون باعث می شود که کلر با مواد آلی وارد واکنش نشود و مواد مضر تولید نکند.
• سیستم کنترل و اندازه گیری: این قسمت دستگاهی است که مقدار کلر وارد شده و باقی مانده در آب یا فاضلاب را اندازه گیری و کنترل می کند. سیستم کنترل و اندازه گیری می تواند از نوع دستی، نیمه اتوماتیک یا اتوماتیک باشد. سیستم کنترل و اندازه گیری با استفاده از سنسورها، آنالایزرها، رگولاتورها و کنترلرها مقدار کلر را تنظیم می کند تا به حد مطلوب برسد.
• منبع آب: مخزنی که آب چاه در آنجا ذخیره می گردد.
• پمپ چاه: این قطعه جریان آب و فشار سیستم لوله کشی را تأمین می کند.
• نمونه بند: یک شیلنگ یا دریچه دیگری که برای آزمایش کیفیت آب نصب شده است. برای آزمایش آب تصفیه نشده در این نقطه، داشتن یک نمونه بند قبل از هرگونه تجهیزات تصفیه آب بسیار مهم است.
• انژکتور و اتصالات انژکتور: این قسمت دستگاهی است که کلر را به صورت گازی یا محلولی به آب یا فاضلاب تزریق می کند. انژکتور کلر می تواند از نوع ونتوری، دوزینگ پمپ، دیفیوزر یا نازل باشد. انژکتور کلر باید دارای تنظیم کننده غلظت و میزان تماس کلر با آب یا فاضلاب باشد تا عملکرد مطلوب را داشته باشد. این تجهیزات یک اتصالات ویژه هستند که برای جلوگیری از جریان آب درون لوله‌های تحت فشار به سمت عقب (به درون کلریناتور و/یا مخزن محلول) طراحی شده است.
• مخزن نگهدارنده یا مخزن تماس: این مخزن به گونه ای طراحی شده است که زمان تماس کافی، معمولاً حدود 20 دقیقه را برای کلر به منظور مناسب ارائه می دهد. اگر می خواهید دستگاه شما قادر به جریان مداوم 5gpm باشد، به یک مخزن نگهدارنده 120 گالنی احتیاج دارید. در هیچ موردی نباید یک سیستم کلرزنی بدون مخزن نگهدارنده نصب شود.
• مخزن تحت فشار: این مخزن از هوای فشرده در یک محفظه مهر و موم شده استفاده می کند تا به عنوان یک بافر عمل کند و فشار ایجاد شده توسط پمپ چاه را ذخیره کند. هنگامی که این مخزن پر می شود باید حدود 30% آب و 70% هوای فشرده داشته باشد.
  هنگام نزدیک شدن به حالت خالی این مخزن باید فقط 2-3% آب و 97-98% هوا داشته باشد. در فشار 30 پوند بر اینچ مربع پمپ چاه باید روشن شود و شروع به خدمت رسانی به نیازهای خانه و همچنین پر کردن مخزن فشار با آب کند. پمپ چاه به کار خود ادامه می دهد تا فشار به 50 پوند بر اینچ مربع برسد. کارشناسان ما ترجیح می دهند مخزن تحت فشار را بعد از مخزن نگهدارنده نصب کنند تا جریان از محل اتصال انژکتور کلرزن در طول عملکرد عادی سیستم عبور کند.
• سوئیچ فشار: بر اساس فشاری که احساس می شود، این سوئیچ پمپ چاه را روشن/خاموش می کند. اکثر سیستم های آب کلرینه همچنین از کلید فشار برای روشن/خاموش کردن پمپ تغذیه شیمیایی در همان زمان روشن/خاموش شدن پمپ چاه استفاده می کنند.
• شیلنگ نمونه برداری: یک شیلنگ در سیستم کلرزنی موجود است که برای آزمایش کیفیت آب نصب شده است. مهم است که قبل از فیلتر ضد کلر یک دریچه نمونه برداری داشته باشید. آب در این نقطه باید حاوی کلر آزاد باشد، در غیر این صورت، ممکن است تنظیماتی در سیستم کلر مورد نیاز باشد.
• فیلتر ضد کلر: این فیلتر کلر اضافی را از منبع آب و همچنین انواع زیادی از مواد آلی را حذف می کند. اگر آهن یا منگنز در آب چاه وجود داشته باشد، نصب فیلتر ضد کلر بسیار مهم است.
• خروجی آب: آبی که از این نقطه خارج می شود آماده تصفیه بیشتر توسط سختی گیر یا دستگاه دیگر و یا توزیع در سیستم لوله کشی است.

محاسبه ظرفیت کلرزن

در ادامه دوزهای معمول کلر زنی بر اساس ترکیب کلر مورد نیاز مطابق استانداردهای ضد عفونی کلیفرم فاضلاب در زمان تماس 30 دقیقه به شرح جدول ذیل ارائه می گردد.

جدول دوز مصرفی کلر بمنظور ضدعفونی آبها و گندزدایی پسابها

معمولا برای گندزدایی فاضلاب از پودر هیپوکلریت کلسیم 65 تا 70% استفاده می شود و به عنوان مثال با انتخاب دوز تزریق کلر 10 میلیگرم در لیتر برای ضد عفونی 100 متر مکعب در روز پساب خروجی فرآیند لجن فعال با استاندارد خروجی (MPN/100 ml)200

مقدار کلر مصرفی روزانه برابر است با:

همچنین دبی تزریق محلول کلر توسط کلرزن با فرض حلالیت 10 گرم در لیتر (حداکثر 50) و درجه تنظیم دوزینگ پمپ برابر است با:

پس روزانه حدود 1.5 کیلوگرم کلر را در 150 لیتر آب حل کرده و دبی پمپ را روی 64 درصد قرار می دهیم و به همین ترتیب برای تهیه و آماده سازی کلر در مخزن، مدت زمان تخلیه مخزن و کلر مورد نیاز را به دست می آوریم.

انواع فرآورده‌های کلر جهت کلرزنی عبارتند از:

1. گاز کلر CL2
2. کلرامین NH2CL و NHCL2
3. پرکلرین H.T.H و CaOCL2
4. دی اکسید کلر CLO2
5. هیپوکلریت سدیم و یا منیزیم

دستورالعمل راه اندازی پکیج تزریق کلر

بر اساس محاسبات انجام شده فوق به منظور آماده سازی و تزریق کلر جهت گند زدایی پساب به شرح ذیل عمل می کنیم:

• مخزن آماده سازی کلر را به میزان 150 لیتر با آب پر کنید.
• حدود 1.5 کیلوگرم پودر هیپوکلریت کلسیم 65 درصد داخل مخزن بریزید.
• به مدت 10 تا 30 دقیقه هم زده شود تا زمانیکه کلر کاملا در آب حل شود.
• مقدار دبی تزریق دوزینگ پمپ را روی درجه 64% در حالت روشن قرار دهید.
• زمان تقریبی تخلیه مخزن توسط دوزینگ پمپ، هر روز یکبار می باشد.
• هر روز دو تا سه مرتبه محلول کلر به مدت 5 تا 10 دقیقه هم زده شود.

همچنین لازم به ذکر است که این دستور العمل بر اساس شرایط کاری اپراتور و تصفیه خانه فاضلاب قابل تغییر می باشد.

عوامل اثربخش در فرآیند کلر زنی

برای گندزدایی بهتر آب یا هر ماده دیگر می بایست به برخی از عوامل تاثیرگذار در سیستم کلرزنی توجه نمود که در ادامه به عوامل موثر در بهبود عملکرد دستگاه کلرزنی اشاره می نماییم:

1. غلظت کلر: هرچقدر میزان کلر مورد استفاده بیشتر باشد میزان گندزدایی بالاتر است.
2. زمان تماس کلر و آب: در صورت کاهش زمان تماس کلر با آب میزان گندزدایی کمتر خواهد بود برای بهبود گندزدایی در صورت کاهش می بایست از میزان کلر بیشتری استفاده نمود.
3. میزان PH آب: با افزایش PH آب خاصیت گندزدایی کلر موجود درآب کاهش می یابد. بنابراین قبل از کلرزنی حتما باید نمونه آب موجود به آزمایشگاه فرستاده شود تا تحلیل و تجزیه شیمیایی دقیقی از یونهای و عناصر موجود در آب حاصل شود.
4. مقدار دمای آب: کاهش دمای آب، تاثیر گندزدایی را نیز کمتر می کند. در اینصورت باید غلظت کلر افزایش یابد.
5. میزان کدورت آب: افزایش مواد خارجی در آب، باعث کاهش تاثیر گندزدایی خواهد شد.

قیمت کلرزن

قیمت دستگاه کلرزن تحت تأثیر چندین پارامتر مهم قرار می گیرد که هر یک می توانند بر هزینه نهایی تأثیر قابل توجهی داشته باشند. برخی از مهم ترین این پارامترها عبارتند از:

1. نوع دستگاه کلرزن
   • کلرزن گازی: به دلیل پیچیدگی های ایمنی و سیستم های کنترل دقیق، معمولاً هزینه بالاتری نسبت به انواع دیگر دارد.
   • کلرزن مایع (پمپی): قیمت آن بستگی به نوع پمپ و دوزینگ مورد استفاده دارد. بسته به ظرفیت تزریق و تجهیزات همراه، قیمت ها می توانند از حدود 19.000.000 تومان برای میکسر کلر 200 لیتری تا 100.000.000 تومان متغیر باشند.
   • کلرزن های خطی:
     • مدل های ساده تر مانند کلرزن خطی استخر هایواتر مدل HW100 با قیمتی حدود 1.700.000 تومان در دسترس هستند.
     • مدل های پیشرفته تر مانند کلرزن خطی ایمکس مدل CL-02 با قیمتی حدود 4.500.000 تومان عرضه می شوند.
   • کلرزن های نمکی:
     • مدل هایی مانند کلرزن نمکی ایماکس مدل SSC-mini با قیمتی حدود 48.000.000 تومان موجود هستند.
     • مدل های با ظرفیت بالاتر مانند کلرزن نمکی استخر BSPOOL مدل EVO-BASIC-35 تا 120.000.000 تومان قیمت دارند.
   • کلرزن قرصی: هزینه پایین تری دارد و برای استخرها و مصارف کوچک تر مناسب است.
2. ظرفیت و دبی دستگاه
   • دستگاه های کلرزن با ظرفیت تزریق کلر بالاتر (مثلاً چند کیلوگرم در ساعت) قیمت بیشتری نسبت به نمونه های با ظرفیت پایین تر دارند. دبی آب تحت پوشش نیز عاملی تعیین کننده است.
3. جنس و کیفیت قطعات
   • موادی که در ساخت بدنه و اجزای داخلی دستگاه به کار رفته اند، مانند PVC، پلی اتیلن، استیل ضد زنگ و …، بر قیمت تأثیر می گذارند. کلرزن های با قطعات مقاوم در برابر خوردگی و مواد شیمیایی معمولاً گران تر هستند.
4. برند و کشور سازنده
   • برندهای معتبر داخلی و خارجی قیمت های متفاوتی ارائه می دهند. کلرزن های اروپایی و آمریکایی معمولاً هزینه بالاتری دارند، در حالی که نمونه های داخلی ممکن است مقرون به صرفه تر باشند.
5. نوع سیستم کنترل و مانیتورینگ
   • کلرزن های دارای سیستم های خودکار کنترل میزان کلر، سنسورهای تشخیص کیفیت آب و قابلیت اتصال به سیستم های هوشمند هزینه بیشتری دارند.
6. لوازم جانبی و تجهیزات مکمل
   • تجهیزاتی مانند سنسورهای pH و ORP، مخازن نگهداری کلر، شیرهای کنترل و دوزینگ پمپ های دقیق، قیمت نهایی را تحت تأثیر قرار می دهند.
7. روش نصب و راه اندازی
   • هزینه های نصب تخصصی، نیاز به تجهیزات جانبی و شرایط محل نصب نیز در تعیین قیمت کلی کلرزن مؤثر هستند.
8. خدمات پس از فروش و گارانتی
   • دستگاه هایی که دارای گارانتی طولانی مدت و خدمات پشتیبانی قوی هستند معمولاً با قیمت بیشتری ارائه می شوند.
9. منبع تغذیه و مصرف انرژی
   • کلرزن هایی که مصرف انرژی بهینه تری دارند و از تکنولوژی های کم مصرف بهره می برند، قیمت اولیه بالاتری خواهند داشت.